FED'in agresif faiz artışı ilk kurbanlarını verdi. Silikon Vadisi Bankası'nın ardından Signature Bank da iflas etti. ABD yönetimi, iflasların bir domino etkisi oluşturmasını önlemeye çalışıyor.
Küresel piyasalar, ABD'de Silikon Vadisi Bankası'nın (SVB) ardından bir iflas haberi de New York merkezli Signature Bank'tan geldi. New York Finansal Hizmetler Departmanından (DFS) yapılan açıklamada, ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) tarafından mevduat sahiplerini korumak için Signature Bank'a kayyum atandığı duyuruldu. Faiz artışlarının devam ettiği ve resesyon beklentilerinin arttığı bir dönemde küresel piyasalardaki endişeleri kuvvetlendiren iflasın diğer bankalara yayılmasından korkuluyor. Krizin şimdiden 620 milyar dolarlık bir zarara neden olduğu belirtiliyor.
BIDEN GÜVENCE VERDİ
Ancak ABD Başkanı Joe Biden SVB ve Signature Bank'ın iflası gibi durumlarla yeniden karşılaşmamak için daha büyük bankaların denetimini ve düzenlemesini güçlendirme çabalarını sürdüreceklerini belirtti. ABD Hazine Bakanlığı, Fed ve FDIC'den de ortak açıklama geldi. Açıklamada "Mudiler paralarının tamamına erişebilecekler. SVB kararıyla ilgili hiçbir kayıp, vergi mükellefleri tarafından karşılanmayacak" denildi.
YÜKSEK FAİZE YENİLDİ
ABD Merkez Bankası'nın (FED) politika faizini beklentilerin üzerinde bir noktaya taşıması sonrası likiditeye sıkışan SVB'nin iflası, 2008 küresel finansal krizinden bu yana ABD'de kayıtlara geçen en büyük banka iflaslarından biri oldu. Bu türden en büyük iflas, 2008'deki kriz sırasında Washington Mutual tarafından yaşanmıştı. 2007 sonlarında 43 bin çalışanı, 2 bin 200 şubesi ve 188,3 milyar dolarlık mevduatı olan Washington Mutual, ABD'deki konut krizinin patlamasıyla iflas etmişti. Mevduatlarının çoğu FDIC tarafından sigortalı olmayan SVB'nin iflasının ise müşterileri için Washington Mutual'ın iflasından daha fazla acıya neden olabileceği belirtiliyor.
1 STERLİNE SATILDI
ABD'de SVB'nin hızlı çöküşü diğer ülkelerde de endişeye neden oldu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, SVB'nin iflasının yüksek teknoloji dünyasında yarattığı krize karşı bu sektördeki İsrailli şirketlere yardım edeceklerini duyurdu. İngiltere Başbakanı Rishi Sunak da İngiliz hükümetinin SVB ve İngiltere'deki iştirakinin iflası nedeniyle şirketlerin maruz kalabileceği etkileri sınırlamak için çözüm bulmaya çalıştıklarını belirtti. Bu açıklamanın ardından İngiltere Merkez Bankası (BoE), iflas eden SVB'nin İngiltere'deki iştirakinin HSBC tarafından 1 sterline satın alındığını duyurdu. SVB'nin Almanya kolu da moratoryum ilan etti.
İFLAS BÖYLE GELDİ
* Silikon Vadisi Bankası (SVB), startup teknoloji şirketlerini fonlayan bir banka. Pandemi sırasında bu şirketlerin kârları patladı. Ellerinde biriken nakitleri bu bankaya yatırdılar.
* SVB'nin mevduatları 2020'nin son çeyreğinde 60 milyar dolar iken, 2022'nin aynı döneminde 200 milyar dolara kadar dayandı. SVB de bu fonları uzun vadeli ABD Hazine kağıtlarına yatırdı. SVB'nin tahvil portföyü 2020'de 27 milyar dolar iken, 2021 sonunda 128 milyar dolara çıktı.
* Ancak FED'in kademeli faiz artışlarına gitmesi, tahvil portföyünün piyasa değerini düşürdü.
* Yüksek faiz ortamı, mevduatlarını SVB'de tutan müşteri şirketlerini de çok olumsuz etkiledi. Facebook, Instagram ve WhatsApp'ın sahibi Meta, Google'un ana şirketi Alphabet ve Amazon gibi teknoloji devleri, işten çıkarmalara gitmek zorunda kaldı. Bazıları ise nakit açığını kapatmak için paralarını çekmeye başladılar.
* Bunun üzerine SVB 8 Mart Çarşamba günü 21 milyar dolarlık tahvilini, 1.8 milyar dolar zararla elden çıkardı. SVB müşterileri bir anda 42 milyar dolar mevduat çekti. Sıfırı tüketince FDIC bankaya el koydu.
50 PUANLIK FAİZ ARTIŞI ASKIDA
ABD'de yaşanan iflas krizi piyasalardaki gerginliği artırırken, tüm banka hisselerinde yoğun satışlar yaşandı. Avrupa borsalarında yüzde 3'e varan düşüşler yaşanırken, ABD borsaları güne yüzde 1 düşüşle başladı. Piyasalardaki gelişmeler nedeniyle FED'in gelecek hafta yapılacak toplantıda 50 baz puanlık faiz artışına gideceğine ilişkin beklentiler ortadan kalktı. Uzmanlar FED'in en fazla 25 baz puan artış yapacağını öngörüyor.
BM VE IMF UYARMIŞTI
Banka iflaslarına neden olan FED'in agresif faiz artışına karşı ilk çıkan Birleşmiş Milletler (BM) olmuştu. Ardından benzer bir uyarı da IMF'den gelmişti. BM Ekim 2022'deki açıklamasında yüksek faizi "ihtiyatsız bir kumar" olarak nitelemiş ekonomiler üzerinde ciddi bir etkisi olacağını duyurmuştu. IMF de FED'e politikalarında son derece ihtiyatlı ve dikkatli olma çağrısında bulunmuştu.