TÜRKİYE, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) projesiyle doğal gaz arzını garantiye alırken sonrasında Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) ile enerjide stratejik konumunu güçlendirdi. Ülkemiz bu projeyle yılda 1,5 milyar dolar gelir elde ediyor. Türkiye'nin ev sahipliğini yaptığı gaz rotaları Avrupa için en cazip seçenek.
AVRUPA ile Asya arasında köprü olan Türkiye, enerji alanında ev sahipliği yaptığı gaz rotalarıyla önemli bir görev üstleniyor. Bu projelerin en önemlilerinden olan ve Hazar Denizi'nden Türkiye'ye gaz taşınmasını sağlayan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) ile Türkiye, hem doğal gaz arzını garantiye alırken hem de köprü görevi görmesi sebebiyle önemli gelir elde ediyor.
Güney Gaz Koridoru'nun 1850 kilometrelik kısmını oluşturan TANAP aynı zamanda Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) ile birleşerek Avrupa'ya da gaz akışı sağlıyor. Türkiye, Azerbaycan gazını Avrupa'ya taşıyan projede köprü görevi gören TANAP ve TAP projelerinden yılda yaklaşık 1,5 milyar dolarlık taşıma geliri sağlıyor.
Pek çok aşamasında sağladığı ekonomiyle Türkiye'ye önemli gelir kalemi oluşturan TANAP'ta Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve Güney Gaz Koridoru AŞ'nin yüzde 51, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) yüzde 30, BP'nin yüzde 12 ve SOCAR Türkiye Enerji AŞ'nin de yüzde 7 hissesi bulunuyor.
Ayrıca BOTAŞ ile TANAP arasında imzalanan hizmet sözleşmesi ile proje kapsamında güvenlik, arama ve kurtarma, devriye, yönetim ve arazi edinimi ile acil müdahale hizmetleri BOTAŞ tarafından sağlanıyor. BOTAŞ bu hizmetler dolayısıyla ciddi miktarda ek bir gelir elde ediyor.
Kapasitesi 31 milyar metreküpe çıkabilirTANAP projesi gündemde olan Doğu Akdeniz gazının Avrupa'ya taşınması noktasında da bir sacayağı konumunda bulunuyor. Doğu Akdeniz gazının Avrupa'ya taşınması için yapılacak bir bağlantı ile Türkiye bu alandaki gelirini katlayabilme imkanına sahip. Şu anda TANAP üzerinden Türkiye'ye yaklaşık 6 milyar metreküp, TAP üzerinden Avrupa'ya ise 10,5 milyar metreküp gaz taşınıyor. TANAP'ın yıllık gaz taşıma kapasitesi şu anda yaklaşık 16 milyar metreküp fakat ilave yatırımlarla bu kapasite 31 milyar metreküpe kadar çıkarılabilir.
Avrupa için en cazip seçenekAvrupa'da tüketimin yüzde 40'lık bölümü Rusya'dan gelen doğal gazdan karşılanıyor. Avrupa Birliği (AB) Komisyonunun geçtiğimiz hafta içi duyurduğu 'RePowerEU' planı da bu bağımlılığın azaltılması yönünde atılacak adımları barındırıyor. Bu plan içerisinde alternatif gaz kontratlarına yönelmesi maddesi de yer alıyor. Avrupa'nın bu alandaki en önemli alternatifi olarak ise TANAP uzantısı olan TAP öne çıkıyor. TAP'ın kapasitesinin 20 milyar metreküpe çıkarılması hedefleniyor. Ayrıca Doğu Akdeniz'de keşfedilen rezervlerin Türkiye üzerinden Avrupa'ya aktarılması seçeneği de orta vadede gerçeğe dönüşebilir.
49 yıllık işletme hakkı Türkiye'deTANAP ile birlikte Türkiye, gaz ticaret merkezine dönüşümünün ilk adımlarını atarken benzer projelerle entegre yapılabilme ihtimali projenin önemini daha da artırıyor. Projede ticari gaz teslimatı 2018 yılında başlarken Türkiye, Azerbaycan'da ya da başka kaynak ülkelerde ilave gaz üretimi olması halinde bu boru hattı sistemini 49 yıl boyunca işletme hakkına sahip.
(YENİ ŞAFAK)