Türkiye’nin en çok ithal ettiği tarım ürünleri olan buğday ve ayçiçeği yağında uluslararası piyasada fiyatlar gerilemeye devam ediyor. Buğday fiyatları Rusya-Ukrayna savaşı öncesi tonu 335 dolardayken, savaş sonrası 530 dolara kadar yükseldi. Ancak son dönemde buğdayın ton fiyatı 300 doların altını gördü. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 28 Mart’ta yaptığı ihalede verilen en düşük teklif ise 281,90 dolar oldu. Yine ham ayçiçek yağı ise uluslararası piyasada tonu 2150 bin dolara kadar çıktı, fakat son dönemde 900 dolar seviyesine kadar düştü.
Uluslararası Un Sanayicileri ve Hububatçılar Birliği (IAOM) Avrasya Başkanı Dr. Eren Günhan Ulusoy, uluslararası piyasada fiyat düşüşünün Rusya’nın geçen sezon 100 milyon tonu aşan üretimi ile sezon boyunca 45 milyon tondan fazla ihracat hedefinin çok etkili olduğunu belirtti. Ulusoy, ayrıca tahıl koridorunun çalışır vaziyette olması ve Ukrayna’dan sevkiyatların devam etmesinde fiyatlardaki düşüşü destekleyen unsurlar olduğunu kaydetti. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Ukrayna’da yaşanan üretim eksikliği ve sevkiyat aksamalarını, Rusya’nın gerçekleştirmiş olduğu ilave ihracatla dengelendiğini ifade eden Ulusoy, “Yeni sezona yaklaşırken 2023/24 sezonu için Uluslararası Tahıl Konseyi’nin (IGC) ilk tahminlerini yayınladı. Buna göre önümüzdeki sezon dünyada 787 milyon ton üretim 794 milyon ton tüketim olması öngörülüyor. İçinde bulunduğumuz sezona başlarken 275 milyon ton olan dönem stoklarının 286 milyon ton olarak devretmesi bekleniyor. IGC’ye göre bu devir 23/24 sezonu sonunda ise 279 milyon tona düşecek. Yani şu ana kadar artan stokların, yeni sezonda azalmaya başlayabileceği tahmin ediliyor. Buna göre, fiyatlar hasattın en hızlı dönemlerinde, temmuz ağustos aylarında 250 dolar civarına kadar gevşeyebilir, sonrasında yavaş yavaş artış gösterebilir” dedi.
“RUSYA’NIN SATACAĞI PAZARLAR SINIRLI”
Dünyada yaklaşık 800 milyon ton buğday üretiminin olduğunu ve bunun 100 milyon tonunun Rusya’da üretildiğine dikkat çeken Agrolino Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Şaban Buttanrı, Avustralya ve Kazakistan’a mahsulün de iyi olduğunu aktardı. Rusya’da çok ciddi bir stokun olduğunu ve ambargodan dolayı çok sınırlı alıcısının bulunduğunu belirten Buttanrı, “Avustralya ve Kanada’daki yüksek mahsul Asya pazarına yönelince, Rusya’nın satacağı pazarlar sınırlı kaldı. Rusya’da fiyatlarını düşürerek alıcı bulmaya çalışıyor. Diğer kritik bir konu ise Mısır, Libya ve Lübnan gibi alıcıların parası yok, Rusya’dan alım yapan pazarlar içinde tek parası olan ülke Türkiye” dedi.
RUS ÇİFTÇİSİ BUĞDAYI TARLADA 100-125 DOLARA SATIYOR
Buğday fiyatları proteinine ve limanına göre tonunun 280-300 dolar bandında satıldığını belirten Buttanrı, çok dazla bir düşüş beklemediğin, çünkü üretim maliyetlerinin yüksek olduğunu söyledi. 300 dolara satılan Rus buğdayının 75 dolarının ihracat vergisi var, 70 dolarının gemi navlun 30 doları liman ve tarladan limana maliyetinin olduğunu açıklayan Buttanrı, bunun da Rus çiftçisinin 100-125 dolara tarladan satış yaptığı anlamına geldiğini belirtti. TMO’nun son çıktığı buğday ihalesinde çıktığı rakamın yarısını aldığını ve bir kısmını ise yüksek bularak almadığını dile getiren Buttanrı, “Aslında haziran temmuz 2023 yükleme yerine ağustos-eylül yüklemeyi aynı fiyatlardan, yeni mahsul olarak ve depo maliyetini satıcılara yükleyebilirdi. Ama yine de aldığı fiyatlar çok kötü değil” ifadelerini kullandı
RAF FİYATI 130 TL BANDINA GELDİ
Ayçiçek yağının uluslararası fiyatına da değinen Buttanrı, düşen fiyatlardan dolayı ciddi alımların yapıldığını ve çok uzun süredir yağ fiyatlarını bu seviyelerde görmediklerini aktardı. 900 dolar seviyesinden alınan ham ayçiçek yağının raflarda 5 litrelik fiyatının 125 ile 130 lira bandında satışa sunulması gerektiğini ifade eden Buttanrı, “Çok uzun süredir bu fiyatları görmedik ve ciddi alımlar yapılıyor. Şu an Rusya ve Ukrayna’da toplamda 12 milyon ton çekirdek var ve bunun karşılığı 5 milyon ton ham yağ anlamına geliyor. Yani hala bölgemizde ciddi stoklar var” şeklinde konuştu.
AYÇİÇEK YAĞI EN UCUZ YAĞ OLDU
Ham ayçiçek yağ fiyatının 900 altın görmesinin ardından hızlıca toparlanarak yükseldiğini kaydeden Solventum Yönetim Kurulu Başkanı Onat Angı, Türkiye’de en son 930 dolara Marmara teslim işlemin olduğu bildirdi. Yurtdışında palm ve soya yağı fiyatları ayçiçek yağların göre daha pahalı olduğunu bildiren Angı, “Türkiye teslimi nisan yükleme palm yağı 1005 dolar teklif edilirken, ayçiçek yağının 930 dolara satılması sıra dışı bir durum. Ayçiçek yağının kısa vadede Ukrayna ve Rusya’daki stok fazlalığı ve alıcıların düşen piyasalarda almaktan imtina etmesi ile aşırı düşük fiyatlandığını düşünüyorum. Alım iştahının kesilmesinde Hindistan’da 1 Nisan itibariyle devreye giren yüzde 5,5 ithalat vergisinin de etkisi oldu. Ayçiçekte daha fazla düşüş beklemiyorum hatta bir miktar toparlanma ile 950-1000 dolar bandına doğru fiyatlanabilir” dedi.