Ankara
Gelişen 8 Ülke (D-8) Teşkilatı Genel Sekreteri Büyükelçi Isiaka Abdulkadir Imam, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi'nde D-8 üzerine araştırmalar yapan öğretim üyesi Doç. Dr. Abdullah Aydın ve TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Oğuz Diriöz, yarın İstanbul'da düzenlenecek Olağanüstü D-8 Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı öncesinde toplantının önemine ilişkin AA muhabirlerine değerlendirlemelerde bulundu.
Imam, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın ev sahipliğinde düzenlenecek toplantının, Gazze'deki durumu ele almak üzere D-8 üyesi devletlerin dışişleri bakanlarını ve üst düzey temsilcilerini bir araya getireceğini ve bakanların insani ve jeopolitik etkileri olan Gazze'deki mevcut krizi ele alacaklarını söyledi.
"Görüşmelerimiz, barışı ve istikrarı teşvik etmeyi ve etkilenen nüfusa çok ihtiyaç duyulan insani yardımı sağlamayı amaçlayan etkili ve ortak bir yanıtın koordine edilmesine odaklanacaktır." diyen Imam; Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Malezya, Nijerya, Pakistan ve Türkiye'den oluşan D-8'in, üye ülkeler arasında işbirliği ve dayanışmayı artırmayı amaçladığını aktardı.
Imam, söz konusu toplantıyla diyalog ve işbirliği yoluyla kritik küresel meseleleri ele alma yönündeki ortak kararlılığın altının çizileceğini vurguladı.
Toplantının örgüt için önemine dikkati çeken Imam, şunları kaydetti:
"(Toplantı) Gazze krizinin çözümüne yapıcı şekilde katkıda bulunma kararlılığımızı yansıtan, örgütümüz için çok önemli bir andır. Bu durum, küresel güçlüklerin ele alınmasında çok taraflı diplomasinin önemini vurgulamakta ve dünya genelinde barış ve insani yardım çabalarını destekleme konusundaki sarsılmaz kararlılığımızın altını çizmektedir. Gazze'deki durumu olumlu yönde etkileyecek ve üye ülkelerimiz arasındaki bağları daha da güçlendirecek verimli görüşmeler ve başarılı sonuç bekliyoruz."
Öğretim üyesi Aydın da yarınki toplantının, Türkiye'nin dünyadaki tüm sorunlu bölgelere yönelik anlaşmazlıkların barışçı yollardan çözümü ve arabuluculuk konularında diplomasi masasında ve sahada öncü rol oynamasından bağımsız şekilde değerlendirilemeyeceğini söyledi.
Türkiye'nin, İsrail'in Gazze'de yaptığı katliamlara da sessiz kalmadığını, Gazze'ya saldırı süreci ile yapılan soykırıma karşı attığı adımların yanı sıra bu toplantının da bir yankı oluşturma noktasında birlikteliğin önemine vurgu yapılan misyonuna dikkati çeken Aydın, Türkiye'nin önderliğinde kurulan D-8 ile dünyadaki tüm adaletsizliklere alternatif çözümler sunulabileceğini vurguladı.
Aydın, "Bu toplantı, D-8'in küresel aktör olma iddiasının somut varlığının da ispatı aynı zamanda." ifadesini kullanarak, D-8'in sunduğu çözüm önerilerinin temelinde insani çözümler olduğunu aktardı.
Türkiye'nin dengeleyici rolü
Doç. Dr. Diriöz de D-8 toplantısının Türkiye'nin gelişmekte olan ülkeler ile ilgili işbirliği fırsatlarına dikkati çektiğini vurgulayarak, "Bence bu Türkiye’nin alternatif değil, tamamlayıcı ve Doğu ile Batı arasındaki kilit jeopolitik rolünü ve Doğu ile Batı arasındaki dengeleyici ve Kuzey ve Güney arasındaki küresel güney, diğer taraftan gelişmiş kuzey ülkeleri arasındaki dengeleyici rolünü de daha da perçinleyecek işbirliği arayışı olarak yorumlamak mümkündür." değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Hakan Fidan'ın Çin ziyaretinde Rusya'da düzenlenecek BRICS+ toplantısına ilişkin sözlerine değinen Diriöz, bunun Avrupa'ya ilaveten çeşitli ekonomik opsiyonları geliştirmek ve seçenekleri dengelemek açısından önemli olduğunu kaydetti.
Diriöz, Türkiye'nin çeşitli uluslararası kuruluşlarda işbirliği senaryolarını geliştirdiğini vurgulayarak, "Bugün BRICS+ dediğimiz küresel güneyden oluşan çoğunlukla ekonomik işbirliği grubu, aynı D-8 gibi ekonomik işbirliğini ön planda tutan çeşitli oluşumlardır ve hızla büyüyen nüfus ve ekonomileri ile dünya ekonomisinde giderek söz sahibi olan ülkelerin kendi aralarındaki işbirliğini perçinlemek için oluşturulmuştur." dedi.
Bu işbirliklerinin Türkiye'nin bölgedeki "dengeleyici güç olma" özelliğini güçlendireceğinin altını çizen Diriöz, "Sayın Dışişleri Bakanı’nın da Türkiye'deki politika belirleyicilerinin de, bu konuda gerekli hassasiyetleri göstereceklerini ve çeşitli partner ülkelerle ilişkilerini geliştirirken, Türkiye'nin geleneksel olarak üyesi olduğu NATO ve Avrupa kurumlarından da kopmamaya özen göstereceklerini düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
Diriöz, Türkiye'nin stratejik avantaja ve dengeleyici role sahip olduğuna işaret ederek, bu açıdan da D-8 toplantısının önemli girişim olduğunu sözlerine ekledi.
Toplantı yarın İstanbul'da yapılacak
Türkiye'nin öncülük ettiği önemli uluslararası platformlardan biri olan D-8 kapsamında Olağanüstü Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı, 8 Haziran'da İstanbul'da yapılacak.
Türkiye'nin ev sahipliğinde özellikle Gazze konusunda yapılacak toplantı, D-8 ülkelerinin, Gazze'de 7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden İsrail saldırılarına karşı kolektif bir duruş sergilemeleri ve İsrail zulmüne karşı sessiz kalmamalarını göstermeleri bakımından büyük önem taşıyor.
Toplantıya, Pakistan Dışişleri Bakanı Muhammed İshak Dar, Endonezya Dışişleri Bakanı Retno Marsudi, Malezya Dışişleri Bakanı Muhammed Hasan, İran Dışişleri Bakan Vekili Ali Bakıri ve Bangladeş Sosyal Refah Bakanı Dipu Moni'nin yanı sıra Mısır ve Nijerya’dan da üst düzeyde yetkililerin katılması bekleniyor.