İran’da hükümetin gıda sübvansiyonlarındaki kesintilerine karşı ülke genelinde başlayan protesto gösterileri siyasi bir boyut kazandı. Gösteriler sırasında protestocular, ülkenin üst düzey liderlerini istifaya çağıran sloganlar attılar. Protestocuların sosyal medya üzerinden yaptıkları paylaşımlara göre gösteriler sırasında en az dört protestocu öldü. Ancak bu bilgi resmi kaynaklarda doğrulanamadı.
Çevik kuvvet polisi ve Besic güçleri, İran'ın farklı şehirlerinde başlayan, kötüleşen hayat şartları ve yeni hükümetin fiyatları yükseltme kararlarının protesto edildiği gece gösterilerini cop ve göz yaşartıcı gazla dağıttılar. Protestolar, öğretmenlerin geçtiğimiz Perşembe günü İran Şura Meclisi binasına yürüyüş yapma girişimlerinin ardından sokaklarda ve başlıca meydanlarda sıkı güvenlik önlemleri alınan başkent Tahran'a doğru yaklaşıyor.
Reuters’ın dün temasa geçtiği başkent sakinlerine göre Tahran genelinde güvenlik güçleri yoğun bir şekilde konuşlandırıldı.
Protestocular, başkent Tahran’ın banliyölerinden Karevan semtindeki gösterilerden sosyal medya aracılığıyla bazı görüntüler paylaştılar. Görüntülerde, Çaharmahal ve Bahtiyari eyaletinin Hefşecan kentinde gerçek mermi ile protestocuların üzerine yoğun bir şekilde ateş edildiği görüldü. Görgü tanıkları, ateşin protestocuların İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) bir kolu olan Besic güçlerine ait bir merkeze baskın yapmaya çalışmalarının ardından açıldığını söylediler.
Ülkenin güneybatısındaki Huzistan eyaletinin yönetim merkezi Ahvaz’da yaklaşık iki hafta önce patlak veren protestolar, kuzeydoğudaki Horasan eyaletinin Nişabur kentine ulaştı. Bir gün sonra da ülkenin kuzeybatısındaki Erdebil eyaletine sıçradı.
Reuters, İran resmi haber ajanslarının ülke genelinde sakin havanın yeniden hakim olduğuna işaret edildiğini bildirdi. Ancak protestolar Pazar sabahı da devam etti. Sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlara göre Türkmenistan sınırı yakınlarındaki Goçan şehri, ülkenin kuzeyindeki Reşt şehri ve batısındaki Hemedan şehri dahil İran genelinde en az 40 şehir ve ilçede protesto gösterileri düzenlendi.
Hayat şartlarının bozulmasına karşı yapılan son protestolar, hükümetin un ve ekmek fiyatlarını artırmasının ardından başlarken daha sonra İçişleri Bakanlığı da süt, yağ, yumurta ve tavuk fiyatlarını artıracağı açıklamasında bulundu.
Hükümet, ithal mallara ayrılan doları sübvanse etmeyi ve düşük gelirlilere yaptığı mali yardımları durdurma kararı aldı.
Hükümet, önümüzdeki iki ay içinde belirli miktarda sübvansiyonlu fiyat ekmek için dijital ortamdan kuponlar sunmayı planlıyor. Geriye kalanı ise piyasa fiyatından sunulacak. Diğer gıda maddeleri ise daha sonra eklenecek.
Geçtiğimiz günlerde protestocular ise kent meydanlarına ulaşmaya ya da devlet kurumlarının önünde toplanmaya, ana yollara konuşlandırılan çevik kuvvet polisi ise protestocuları püskürtmeye çalıştı. Yetkililer, protestolar sırasında bir kişinin öldüğünü doğruladılar. Ancak protestoculara göre güvenlik güçlerinin gerçek mermi ile göstericilerin üzerine açtığı ateş sonucunda en az üç protestocu öldürüldü. İran basını protestolarla ilgili bir süre sessiz kaldıktan sonra İran'ın resmi haber ajansı IRNA, Cuma günü protesto gösterilerinin düzenlendiğini bildirdi.
Reuters’ın haberine göre ekmek fiyatlarının yükselmesine karşı başlayan protestolar sırasında bazı dükkanlar kundaklandı, polis onlarca ‘provokatörü’ tutukladı.