Kazı Başkanı ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cevdet Merih Erek, AA muhabirine, Onikişubat ilçesine bağlı Döngel Mahallesi kırsalındaki mağarada sürdürülen çalışmaların, 6 Şubat'taki Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından bu yıl daha az ekiple gerçekleştirildiğini anlattı.
Bölgede 2007'den bu yana gerçekleştirilen kazılarda 3. mezara ulaştıklarını dile getiren Erek, ilk mezarı 2009'da, ikincisini ve içinden iskelet çıkan mezar 2019'da, son mezarı da 2023 kazı sezonunda bulduklarını hatırlattı.
Mezarlardan sadece birinde iskeletin bulunduğunu, diğerlerinin içlerinin boş olduğunu belirten Erek, şunları kaydetti:
"Bu yılki çalışmalarımızı kuzey plan karelerinde yaptığımız kazılarla tamamlamış olacağız. Kazılarımızda planimetrik (Yatay planda tüm kareler 3'er santimetre kazılır. Açığa çıkan her şey olduğu yerde bırakılır ve koordinat sistemine X, Y ve Z ölçüleri alınarak çizimleri yapılır) kazı yöntemi takip ediyoruz. Bütün buluntular çıktığı anda olduğu gibi bırakılıyor ve koordinatları alınarak koordinat sistemi içerisinde yerleri tespit edilip bilgisayarda üç boyutlu olarak çeşitli programlar vasıtasıyla dijital kayıt şekline dönüştürülüyor. Direkli Mağarası'nda tespit etmiş olduğumuz bu üç mezarın tarihlerinden birinin 8 bin 801, en alttakinin ise yaklaşık 12 bin 100 ile 12 bin 200 aralığında olduğunu düşünüyoruz. Bu son çıkan mezarın tarihi ise 12 bin yıl civarında. Kültürel dönem olarak biz Epipaleolitik denilen son avcı toplayıcılar olarak bahsedilen, esasında öyle olmayan bir zaman diliminde yaşayan insanların tarihine ulaşmış oluyoruz. Bu dönemde henüz köy yaşantısı yok, Direkli Mağarası yerleşimcileri burada sezonluk olarak her yıl gelip yerleşerek hayatlarını sürdürüyorlar."
Mezar taşlarla oluşturulmuş
Buldukları mezarların dört köşe yani 90 derece açı yapacak şekilde taşlarla oluşturulduğunu ifade eden Erek, "Bu tarihte yaşayan insanların bir kavim adı ya da bir isim altında yaşayıp yaşamadıklarını bilemiyoruz, bundan dolayı biz onları adlandırırken sadece avcı-toplayıcılar diyoruz. Epipaleolitik, göçmen bir hayat biçimiyle yaşayan insanların son dönemidir; daha sonrasında düzlüklere ve tepelere binalar inşa ederek köy yerleşimleri kurmaya başlıyorlar. Direkli Mağarası, Kahramanmaraş'taki insanlık tarihi kronolojisini eskiden yeniye doğru tamamlayan noktalardan biri." diye konuştu.