Haber/ Gamze Türk-Özgür Gündüz
Son dönemde emlak fiyatları ve buna bağlı olarak ev kiralarında fahiş zamlar vatandaşı isyan ettiriyor. Yurt genelinde son bir yıl içerisinde ev kiralarında yüzde 300’e varan zamlar yapıldı. Ev sahipleri, evlerini daha yüksekten kiraya verebilmek için mevcut kiracılarını çeşitli bahanelerle evden çıkarmaya çalışıyor. Bunda başarılı olamayan ev sahipleri bu seferde eski kiracılar üzerinde 'ara zam' baskısına başladı. Peki 12 ay dolmadan istenen bu zam yasal mı? Kiracıların bu baskıya karşı neler yapabilir?
Konuya ilişkin Haber7.com’a konuşan Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu ve Tüketici Başvuru Merkezi(TBM) Genel Başkanı Av. İbrahim Güllü ev sahipleri ve kiracılara önemli uyarılarda bulundu.
EMLAKÇILAR FİYATLARI İKİ KATINA ÇIKARDI
Yasaların hem ev sahibi hem de kiracıları koruduğuna vurgu yapan Aydın Ağoğlu, “Özellikle pandemi sürecinin ardından üniversitelerin açılması sebebiyle yüzbinlerce öğrenci ev kiralamaya başladı. Bunun yanı sıra kentsel dönüşüm nedeniyle evini terk edip geçici süreli ev arayanlar talebi arttırdı. Öte yandan da ülkemizde misafirler var biliyorsunuz. Onlar da kiralık ev arayışı içerisindeler. Bunlar fiyatları yükselttiği gibi inşaat sektöründe maliyet artışı satışların düşmesine, arzın azalmasına yol açtı. İşte bu ortamda bazı açıkgöz emlakçılar 2 bin liraya verilen evlere 4 – 5 bin lira gibi fiyatlar istemeye başladılar. Ne yazık ki bunu da vermek zorunda olan kiracılar çıktı” ifadeleri kullandı.
“KİRACI 12 AYLIK TÜFE’NİN ÜZERİNDE ZAM YAPMAK ZORUNDA DEĞİL”
Kiracıların yasal hakları hakkında bilgi veren Ağoğlu, “Gelelim şimdi kiracının hakkına. Kiracılar 5 yıl dolmadıkça sözleşmede ne yazarsa yazsın yıllık artışı 12 aylık TÜFE’nin üzerinde yapmak zorunda değildir. Bunun dışında daha yüksek bir oran sözleşmede yazılı olsa da geçerli değildir. Ama daha düşük bir oran yazılıysa o miktarda zam yapılır ve kiracı açısından bir problem çıkmaz” ifadelerini kullandı. Fahiş oranda zam yapmak isteyen ev sahibinin kiracıyı tahliye hakkı olmadığını ve tahliye sebeplerinin kanunla sınırlandırıldığını belirten Ağoğlu, “Ya esaslı bir tadilat yapılacak ya da ihtiyaca binaen çoluğu çocuğu oturacak. Bunun dışında 10 yıllık kiracılar için de gerekçesiz tahliye talebi ile dava açan ev sahipleri davada haklı bulunacaktır. Çünkü yasal düzenleme var” dedi.
Kira artışlarında yıllık baza göre sıralamada zirveyi yüzde 122 ile Antalya çekiyor. Bunu yüzde 112,3 ile İstanbul, yüzde 106,7 ile Ankara, yüzde 98,2 ile Mersin takip ediyor.
“KİRACIYA TAZMİNAT HAKKI DOĞAR”
Kanunların ev sahibine koşulsuz tahliye hakkı verdiğini de hatırlatan Aydın Ağoğlu, “Kiracılar 10 yılını doldurmuş ise koşulsuz, gerekçesiz ev sahibine tahliye hakkı veriyor yasa. Bunun yanı sıra kendisi, annesi, babası, çocuğu oturacak ise o ilde başka ikametgahı yoksa böyle bir durumda da ev sahibi dava açabilir. Orada da yargı ihtiyaca dayalı tahliye kararı verebilir. Ama tahliye kararı çıktıktan sonra da 3 yıl boyunca başkasına kiraya veremez. Aksi halde kiracının tazminat hakkı doğar” değerlendirmesin bulundu.
“KİRACI ÖDEDİĞİ BEDELİ GERİ ALABİLİR”
Kiracıların fahiş olarak değerlendirilecek zam oranlarını kabul etmek zorunda olmadığını ifade eden Ağaoğlu, “Ara dönemde zam da söz konusu olamaz. Kiracı razı olur yeni kontrat yapar ayrı. Ama mevcut kontratta TÜFE’nin üzerinde bir artış yaptıysa kiracı fazladan ödediği bedelin baskıyla kendisinden alındığını beyan ederek kanuna aykırı verilmiş bedelin iadesi için sulh hukuk mahkemesinde dava açabilir. Böyle bir davadan da çıkacak sonuç bellidir. Çünkü kanun sınır koymuş. Kimse kanunun koyduğu sınırın üzerine çıkamaz” dedi.
KİRA FİYATLARI YÜZDE 300 ARTTI
Konut fiyatlarının son dönemde iki katına çıktığını, kira fiyatlarının ise yüzde 300’lere varan artışlar yaşandığına dikkat çeken Tüketici Başvuru Merkezi(TBM) Genel Başkanı Av. İbrahim Güllü, “Bu toplumsal olarak da bir ihtilaf haline gelmeye başladı. Toplumda 27 milyon hanenin yaklaşık 7 milyonunun kiracı olduğunu dikkate aldığımız zaman büyük bir toplumsal sorun ile karşı karşıya kaldığımızı söyleyebiliriz. Bunun için de kira kontratlarını yaparken çok dikkatli hareket etmemiz gerekir. Öncelikle kiracılarımıza kontratın bir nüshasını almalarını öneriyoruz. İspat için kiranın ödeneceği bir banka hesap numarası olması gerekir. Bunun yanında açık tahliye taahhüdü varsa kiracının ev sahibine ihtar çekmesi gerekir. Kira artı oranlarının yazılmasında fayda var. Kimlik bilgilerinin de kira kontratına yazılmasında fayda var” uyarısında bulundu.
Ev malikinin değişmesinin tahliye sebebi olmadığına vurgu yapan Güllü, “Ancak karşı taraf kendisinin oturacağını beyan ediyorsa satın alma tarihinden bir ay içerisinde ihtar çekmeli ve 6 ay geçtikten sonra da dava açmalıdır. Eğer ev sahibi kiracıya ihtar çekmediyse aynı şartlarda sözleşme devam edecektir” değerlendirmesin bulundu.
“EV SAHİBİ 3 YIL BOYUNCA EVİNİ KİRAYA VEREMEZ”
‘Ev sahibi kendim oturacağım’ diyerek kiracıya dava açabileceğini ancak bunun mahkeme tarafından da kabul edilmesi gerektiğini aktaran Güllü, “Kiracılarımız bu noktada panik havasına girmesinler. Dava açılması hemen tahliye kararı verileceği anlamını taşımıyor. Bu bir yargılama süreci. Bu dava süresinin 1 – 2 yıl aldığı göz önüne alınmalı. Bir de ev sahiplerine bir uyarıda bulunalım. Sırf kira bedelini arttırmak ya da kiracıyı evden tahliye edip yeni bir kiracı sokmak için yapıyorsanız 3 yıl boyunca evi bir başkasına kiraya veremezsiniz eğer veriyorsanız bir yıllık kira bedelini kiracı tazminat olarak isteme hakkına sahip olacaktır” ifadelerini sözlerine ekledi.
KAYNAK : Haber7