Rusya’nın, Avrupa ve ABD ülkelerinin yaptırımlarına karşı doğalgaz akışını durdurmasıyla devam eden süreç, Avrupa’da başta Almanya olmak üzere doğalgaz tüketiminde kısıtlama kararları alınmasına yol açtı. Bu dönemde Türkiye açısından da ilginç gelişmeler yaşanıyor. Türkiye’ye yönelik Rusya’nın henüz bir gaz tedarik tehdidi bulunmamakla birlikte, tüketimin aşarı artması halinde geçen yıl yaşanan sıkıntılar da göz önünde bulunduruluyor. DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar ABD’den sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) alımına yönelik görüşmelerin devam ettiği belirtildi. Bu görüşmelerde hazine garantili bir modelin de gündeme geldiği öğrenildi.
KIŞ AYLARINDA TURİST SAYISI ARTABİLİR
Öte yandan Avrupa’daki olası doğalgaz sıkıntısının Türkiye’ye yönelik emekli talebini artırdığı belirtiliyor. Almanya’da 599 Euro’ya 22 günlük Türkiye tur satışı kamuoyu gündemine de yansımıştı. Türkiye’ye kış aylarında gelen turist sayısında bu yıl ciddi oranda artış olabileceği belirtiliyor. Diğer yandan Türkiye’de doğalgaz fiyatları kamu tarafından sübvanse ediliyor. BOTAŞ, aldığı yüksek bedelli gazı daha düşük bedelle satıyor. Açığı da bütçeden borç verilerek kapatılıyor. Temmuz ayı sonu itibariyle BOTAŞ’a verilen borç 70 milyar 860 milyon TL’yi geçti. Avrupa’da pahalı gaz ve gaz kısıtlamasından kaçan Avrupalı emekliler, Türkiye’de sübvansiyonlu gazla ısınacaklar. Bu aşamada otellerin daha pahalıya satılması yönünde görüşler ortaya çıktı. DÜNYA’ya bilgi veren otel sektörü temsilcileri henüz bir yorum için erken olduğunu ancak mevcut eğilimi ve talebe bakarak bir sonuç üretmeye çalıştıklarını, operatör ve diğer sektörlerle görüşmeler sonucunda bu haftanın sonunda bir değerlendirme yapacaklarını açıkladılar.
Sektör hazırlıklarını sürdürse de Türkiye’ye kış aylarında gelecek turist sayısı önceki yıllardan daha yüksek olacak. Sektör bu fırsatı da kaçırmak istemiyor. Ancak Türkiye’de Antalya başta olmak üzere çok sayıda tesiste doğalgaz kullanılıyor. Salgın öncesi rekor yılı olan 2019’da 7.5 milyon kişiyi aşkın yabancı ziyaretçi Ocak-Şubat ve Kasım-Aralık aylarında Türkiye’ye gelmişti.
‘VATANDAŞA DOĞRUDAN YARDIM YAPILMALI’
Avrupalılar, kış aylarını geçirmek için Türkiye’yi tercih ettiği bir ortamda, Türkiye’nin doğalgazı sübvansiyonlu olarak satmasına dikkat çekildi. BOTAŞ Eski Genel Müdürlerinden Gökhan Yardım, sürece ilişkin DÜNYA’ya yaptığı değerlendirmede Türkiye’nin döviz kazandırıcı politikalara ağırlık verdiğine işaret ederek, bu bağlamda turizmin öne çıktığını vurguladı. Diğer yandan, bahsedildiği şekliyle kış aylarında ucuza konaklama satışının, vergilerle yapılan sübvansiyonlu doğalgaz satışından yararlanma gibi bir durumu da ortaya çıkardığını anlatan Gökhan Yardım, “Türkiye’de konut sektörü olsun, küçük sanayi olsun her yerde doğalgaz sübvansiyonu var. Sübvansiyon nereden sağlanıyor? Türk milletinin vergilerinden sağlanıyor. O vergiler de Avrupa emeklilerinin ısınmasına katkı vereceğiz. Bu sayede bir miktar da döviz gelmiş olacak” diye konuştu.
Gökhan Yardım, doğalgazda desteklemenin BOTAŞ çıkış fiyatları yerine ihtiyacı olan kesimlere nakit doğalgaz desteği verilmesiyle yapılmasının daha etkili olacağını vurgularken, Türkiye’nin daha gerçekçi bir fiyatlama politikasına ihtiyacı olduğunu kaydetti.
Türkiye’nin uzun vadeli kontratlarının önemine işaret eden Gökhan Yardım, Rusya’dan alınan doğalgazda fiyat belirleme kriterleri arasına Avrupa’nın kullandığı Hollanda merkezli Title Transfer Facility (TTF) fiyatının da eklendiğini ve bunun da mevcut görünümde ilave maliyet artışına yol açtığını vurguladı. Gökhan Yardım, ABD dahil spot LNG piyasasında uzun vadeli sözleşmelerle projeye katılarak girişim yapılması halinde hem ucuz gaz alımı, hem de bu gazın satışının yapılabileceğini vurguladı. Yardım, “Türkiye’de ücra köşelere bile gaz götürdük, ihtiyaç çok arttı. Spot LNG’ye ihtiyaç var ve artıyor. Bunun fiyatları çok artınca maliyetler artmış oluyor. Bu alım fiyatlarını sadece sanayiye ve elektrik üretimine yansıtabiliyoruz. Konut ve ticarethanelere yansıtamıyoruz. Sübvansiyon da herkesi sübvanse ediyoruz. İhtiyaç ayrımı yapmıyoruz” dedi.