Prof. Dr. Karasu: Uygulanırsa "Geç gelen adalet adalet değildir" sözü tarihe karışır

İşte Prof. Dr. Rauf Karasu'nun Yargı Reformu Stratejisi Belgesi'nde yer alan tedbirler tam olarak uygulanırsa “Geç gelen adalet adalet değildir” sözü tarihe karışacaktır" başlıklı yazısı;

Adalet hizmetinin geç işlemesi, hak sahiplerinin haklarına geç kavuşmasına sebep olduğu gibi toplumsal düzenin ve barışın bozulmasına da neden olmaktadır. Adaletin en kötüsü geç tecelli edenidir. Sonunda karar doğru olsa da geciken adalet zulümdür.  Bu veciz sözler Türkiye’de sıkça dile getirilmektedir.

Strateji Belgesinde öngörülen tedbirler tam olarak uygulanırsa Türkiye’de sıkça dile getirilen “Geç gelen Adalet Adalet Değildir” veciz söz tarihe karışacaktır.

Strateji Belgesinde öngörülen tedbirlerden bir kısmı yargılama sürelerinin kısalmasına ilişkin  tedbirlerdir. Bu kapsamda duruşmaların kesintisiz devamı ilkesine uyularak duruşmaların en fazla iki ay ertelenebileceği öngörüştür. Ayrıca yeni ihtisas mahkemeleri kurulacak. İstinaf ve Yargıtay’ın daire sayıları ve üye sayıları artırılacaktır.  Yine istinaf ve temyiz incelemelerinin en geç altı ay içerisinde sonuçlanması hedeflenmiştir. Bu kapsamda İstinaf, Yargıtay ve Danıştay’ın kurumsal yapısı güçlendirilecek ve gerekli önlemler alınacaktır.

Bu tedbirlerin birçoğu medya aracılığıyla ve başka platformlarda dile getirilmiş olmakla birlikte Strateji Belgesinde yer almakla birlikte şimdiye kadar gündeme gelmeyen bir yenilik hakkında vatandaşlarımızın bilgilendirilmesini çok önemli görüyorum. Bu yenilik Kurumsal Tahkim Uygulamasının yaygınlaştırılmasının ve güçlendirilmesinin amaçlanmasıdır. Kurumsal Tahkim yargılamasının yaygınlaştırılması ve güçlendirilmesi herkesin haklarını genişletecek güçlendirecek bir yeniliktir.

Türkiye’de insan hakları anlamında yaşanan en önemli sorunlardan biri de davaların çok uzun sürmesidir. Mahkemelerin çözmekle yükümlü oldukları dava sayısının çok fazla olması ve dava konusu uyuşmazlıkların özel uzmanlık gerektirmesi nedeniyle; bilirkişilerin görevlendirilme zorunluluğu, yargılama sürecini çok uzatmaktadır. Bu durum vatandaşların dava açmaları halinde haklarını çok geç elde etmesine neden olmaktadır. Uzun süren yargılama nedeniyle hak sahiplerinin haklarına çok geç kavuşması, onların dava açma azmini de kırmakta ve hak sahipleri dava açmaktan vazgeçmektedir. Bu kapsamda son yıllarda alternatif bir uyuşmazlık çözüm yolu olan Arabuluculuk ile yargının iş yükü belli ölçüde azalmış ise de bu yeterli değildir. Yargının iş yükünün azalması için Kurumsal Tahkim Komisyonlarının kurulması büyük önem arz edecektir. Halen sigorta uyuşmazlıkları alanında kurulmuş olan Sigorta Tahkim Komisyonu, sigorta uyuşmazlıklarında yargı yükünü büyük ölçüde azalttığı gibi vatandaşların sigorta şirketlerinden olan alacağına daha az maliyetle ve daha kısa sürede kavuşmasını da sağlamaktadır. Sigorta Tahkim Komisyonu yılda yaklaşık 600 bin uyuşmazlığı mahkemelere gidilmeksizin çözmektedir. Strateji Belgesinde Sigorta Tahkim Komisyonu’na benzer yeni Kurumsal Tahkim Komisyonlarının kurularak Kurumsal Tahkimin yaygınlaştırılması gerektiği vurgulanmıştır. Örneğin Bankacılık sektöründe bankalar ile tüketiciler arasında çıkan uyuşmazlıklar yeni kurulacak Bankacılık Tahkim Komisyonu yoluyla çözülebilir. Ayrıca  işçiler ile işverenler arasında çıkan uyuşmazlıklar yeni kurulacak İş Tahkim Komisyonu ile çözülebilir. Yine halen uygulanan ancak işlevini yerine getirmeyen Tüketici Hakem Heyetleri kaldırılarak yerine Tüketici Tahkim Komisyonu kurulabilir. Böylece belli bir miktara kadar olan tüketici uyuşmazlıkları adliye mahkemelerine başvurulmadan kısa sürede uzman hakemler tarafından çözülecektir.

Yargılama sürelerinin kısalması ve yeni kurumsal tahkim komisyonlarının kurulması ile birlikte Türkiye’de sıkça dile getirilen “Geç Gelen Adalet Adalet Değildir” veciz söz tarihe karışacaktır.