Küresel anlamda BAT ekosisteminin en ileri üretim üslerinden biri olan Samsun’da ayrıca ‘yeni kategori’ denilen, ısıtmalı sigaralara yönelik kıyılmış tütün de üretilebiliyor. Bu yeni kategoriye özel tütün üretim kapasitesinin yıllık 7 bin ton olduğun söyleyen BAT Samsun Fabrikası Direktörü İlker Öğretir “Normal sigaralarda kullanılan işlenmiş tütünün kilosu ortalama 10 dolar seviyesindeyken, ısıtmalı ürünlerde kullanılan işlenmiş tütünün kilosu yaklaşık 15 dolar seviyesinde.” dedi.
Yasal kısıtlamalar yüzünden, bu ürünü işleyip yurtdışına ihraç edemediklerini söyleyen İlker Öğretir “Biz bunu kıyılmış tütün halinde satabiliyoruz. Ama regülasyonlar gereği, nihai kullanıcı için paketleyip ihraç etmemiz yasak. Ancak üretim izni olan ülkelerdeki fabrikalara, ‘yarı mamul’ olarak satabiliyoruz. Burada Türkiye’nin ilk aşamada yaklaşık 120 ila 150 milyon dolar (yaklaşık 3.8 milyar TL) gibi bir ihracat geliri potansiyeli var. Biz bu ürünleri Türkiye’de; iç pazara yönelik bir satış düşüncesinde değiliz. Türkiye bu konuda, ihracat üssü olabilir. Fırsat kaçmış değil; izin verilmesi halinde önümüzde büyük bir potansiyel, Türkiye’de yeni yatırım imkânı ve dolayısıyla istihdam faydası var. İhracat anlamında, şirket olarak o yatırımları yapmaya ve 6 ila 12 ay arasında ihracata çevirmeye hazır durumdayız.” diye konuştu.
RİSKLERDEN KAÇINMAK İÇİN ARAYIŞ
BAT Türkiye Resmi İlişkiler Müdürü Can Özbek ise sigaranın sağlığa yarattığı olumsuz etkileri şu sözlerle hatırlattı: “Sigara kullanımı, önlenebilir hastalık ve ölümlerin en baş nedenleri arasında yer alıyor. Özellikle yakılarak tüketilen sigaraların ciddi sağlık riskleri oluşturduğunda hem fikiriz. Ama dünyanın her yerinde sigara kullanıcılarının büyük bölümü ya bırakmak istemiyor ya da bırakamıyor. Dolayısıyla gerek endüstri gerekse kamu olarak daha az zararlı ürünleri önermek zorundayız.”
Özbek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Tüm dünyada kamu otoriteleri, sigarayı bırakamayanlar için bu risklerden kaçınmakla ilgili bir alternatif arayışında. İngiltere başta olmak üzere birçok gelişmiş ülke, yeni kategori ürünleri sıkı kontroller çerçevesinde destekliyor. Örneğin İngiltere’de bir inisiyatif başlatıldı. Sigara kullanan ve bırakamayan hamilelere devlet eliyle bu buharlı ürünler veriliyor, sigarayı bırakamıyorsan bunu kullan” diyor. Türkiye’de bu alan düzenlenmediği için sorun var. Bu tür ürünlerin 18 yaşın erişimine kapatılmasının yolu endüstrinin düzenlenmesinden geçiyor. Düzenleme yapıldığı takdirde hem sağlık açısından hem de gençlerin erişimi açısından bu ürünlerin çok daha güvenli olacağını düşünüyoruz.
Yeni kategori ürünlerin satışı Avrupa Birliği ülkelerinde, ABD ve Kanada başta olmak üzere Kuzey Amerika’nın tamamında, Japonya ve Kore başta olmak üzere Asya ülkelerinin büyük bölümünde serbest. Bir şeyi ne kadar tezgâh altına iterseniz kontrol altına almak o kadar zor olur, milyonlarca dolarlık vergi kaybına yol açar.”
KAÇAK YÜZÜNDEN DEVLETİN KAYBI 70 MİLYAR TL!
BAT Türkiye, Bulgaristan ve Kuzey Kıbrıs Genel Müdürü Alper Yüce ise, son iki yılda sigara fiyatlarında, vergi ve maliyet kaynak artışlar yaşandığını hatırlatarak, fiyattaki artışın sahte ve kaçağı artırdığına dikkat çekti. Alper Yüce, “Ülke olarak kaçak nedeniyle 70 milyar TL civarında bir vergi kaybından söz ediyoruz.” ifadelerini kullandı.
Bugün 4 büyük üreticinin ürünlerinden oluşan toplam yasal pazar 110 milyar adet dal civarında… Sahte ve kaçak ürünlerin sayısı ise 30 milyar adet dal. Bu rakamları yorumlayan Alper Yüce, “Yani Türk çiftçisine değer sağlayan, vergisini ödeyen, istihdam yaratan bizim gibi firmalardan daha büyük bir kaçak rakamıyla karşı karşıyayız. Türkiye’deki bir paket sigaradaki toplam vergi yükü yaklaşık yüzde 82. Geriye kalan bölüm yüzde 18… Özetle tütün endüstrisi aslında çok dar bir marjla çalışıyor. Bu da vergideki en ufak değişikliğin tüketiciye doğrudan yansıtılmasına neden oluyor.” dedi.
Alper Yüce çözüm önerilerini ise şöyle sıraladı: “Vergi sistemimizde üç ayrı kalem var. Birincisi nispi dediğimiz yüzdesel rakam. İkincisi maktu dediğimiz sabit rakam. Üçüncüsü ise asgari maktu dediğimiz o tabanı oluşturan minimum alınacak vergi. Sahte ve kaçak tütüne yönelenler genelde orta ve alt segment kullanıcılar. Dolayısıyla fiyat asgari maktu ile artığı zaman bu kesim etkileniyor. Sigaranın ÜFE’ye bağlı kalması durumu önümüzdeki dönemde TÜFE'yi yukarı çekerek enflasyona etki edeceğinden, fiyatların artmasından kaynaklı kaçak kullanımında artış devam edebilir. Bu nedenlerle vergi artışının ÜFE’den koparılarak pazar dinamiklerine bağlı bir modele oturtulması gerekiyor.
‘Daha iyi bir gelecek’ için sürdürülebilirlik yatırımları
Sürdürülebilirlik konusu; ‘Daha İyi Bir Gelecek’ inşa etme vizyonuna sahip BAT için en önemli başlıklardan biri. “BAT Türkiye olarak bizler de doğal olarak bu vizyonu takip ediyoruz” diyen BAT Samsun Fabrikası Direktörü İlker Öğretir, “Örneğin, tüm BAT ekosisteminin en büyük güneş enerji tarlası İzmir-Aliağa’da Temmuz ayı içinde devreye alınacak. 5.5 milyon euro yatırım değerine sahip bu tesis, kullandığımız enerjinin yüzde 25’ini karşılayacak. İkinci adım olarak ise önümüzdeki yıl, 6.5-7 milyon euroluk; yüzde 30’unu karşılayacak ek yatırımı devreye alacağız. Mesela sadece bunun karbon azaltımındaki etkisi 1.200 ton. Samsun Belediyesi ile BAT ortak bir çalışma yapıyoruz. Samsun Belediyesi’yle yaptığımız anlaşmayla, yaklaşık 30 bin kişinin yaşadığı 19 Mayıs İlçesi’nin atık suyu, su arıtma tesislerinde temizlenecek.” diye konuştu.