Fiyatlar fırladı: Yatırımcılar oyun planını değiştirdi

Küresel piyasalar hafta başında jeopolitik korkuların etkisi altında kaldı. Avrupa ve ABD borsaları gerilerken doğalgaz fiyatları da Atlantik’in iki yakasında da fırladı. Profesyonel yatırımcılar son bir aydır tıpkı diğer herkes gibi Rusya’nın Ukrayna sınırında oluşturduğu askeri yığınağı tartışmayı sürdürüyor.

Batılı yetkililer, söz konusu askeri birikimi Ukrayna’nın işgalinin bir ön hazırlığı olarak değerlendirirken Moskova tarafı ise bu iddiaları reddetmekle yetiniyor. Ancak Wall Street Journal’ın haberine göre küresel borsalar Cuma gününe kadar birkaç savunma şirketinin hisseleri dışında gerçekçi bir şekilde savaş ihtimalini fiyatlandırmış gibi gözükmüyordu.

Küresel borsalar zayıf geçen bir Ocak ayının ardından yatırımcılar Şubat ayına toparlanma hedefiyle başlamıştı. Ancak Pazartesi günü Avrupa borsalarında görülen satış dalgası özellikle bankacılık ve hava taşımacılığı gibi sektörlerde odaklandı. Söz konusu sektörler Ocak ayında görece daha yüksek performans göstermişti.

WSJ yazarı Jon Sindreu bu satış dalgasının ne anlama geldiğini şöyle yorumladı:

“Hisse senetleri son zamanlarda merkez bankalarının faiz oranlarını yükseltme eğilimine göre hareket ediyordu. Bu durum bankalar için iyi bir haberdir ve ‘eski tip ekonomi’ olarak görülen sektörlerinin daha iyi performans göstermesi için şartları uygun hale getirir. Buna karşın Avrupa ekonomisini etkileyen bir savaş kredi büyümesi ve turizm açısından kötü sonuçlar doğuracaktır. Sağlık hizmetleri gibi düşüşlere karşı korumalı olarak görülen ‘savunma’ sektörleri, kötü geçen birkaç ayın ardından Pazartesi günü bu rüzgardan daha az etkilendi.

Yatırımcılar için temel soru ise, savaş anında bu yeni oyun kitabını tam olarak benimsemeleri gerekip gerekmediğidir. Rusya'nın Mart 2014'te Kırım'ı ilhakı bazı ipuçları verebilir.

O tarihlerde hem savaşın hem de Rusya'ya uygulanan yaptırımların piyasa etkisi sınırlı olduğunu kanıtlanmıştı. Sadece Rus ve Doğu Avrupa hisseleri bir de Polonya Zlotysi gibi bazı para birimleri gözle görülür derecede düşük performans göstermişti. Bunun nedeni, Rus emtialarının yasaklanması, Rusya ve Ukrayna arasındaki ticaret akışlarının küresel olarak önemsiz olması ve krizden eski Sovyet bloğundan sadece bir avuç ulusun etkilemesiydi. 2014'ten bu yana Batılı bankalar Rusya'ya yatırımlarını keserken, ithalatı da yerli üretimle değiştirmeye çalışmıştı. Bu yöntem, savaşın etkisiyle yurtdışındaki pandemi toparlanmasını rayından çıkarma olasılığını daha da azaltır.

Tabii ki, şu anki kriz potansiyel olarak Kırım'ın ilhakından çok daha yıkıcı bir çatışma olabilir. Ayrıca, Capital Economics tarafından Pazartesi günü yayınlanan bir analizde belirtildiği gibi, emtia piyasaları kesinlikle darbeyi hissedecektir: Rusya, Avrupa Birliği'nin petrol ürünleri ve kömür talebinin %40'ını karşılıyor ve küresel çapta paladyum, nikel, alüminyum ve gübre kaynağı bir ülke. Ukrayna büyük bir mısır ihracatçısıdır ve her iki ülke de çok fazla buğday tedarik ediyor.

Capital Economics'in tahminlerine göre, savaş gelişmiş ekonomilerde ortalama enflasyonun yılı %2 yerine %4,5 seviyesinde bitirmesi anlamına gelebilir. Genellikle, merkez bankaları fiyatlardaki emtia kaynaklı oynaklığa bakacaklardı, ancak yetkililer arz sıkışmasının daha geniş çaplı etkisine karşı soğukkanlılıklarını çoktan kaybettiler. Daha yüksek enflasyon verileri, özellikle de para politikalarının ekonomideki dönüştürücü etkilerinin eksik kalması halinde, muhtemelen daha fazla sıkılaştırmaya gideceklerdir.

Bu durum piyasaları aşağı yukarı şu anda olduğu gibi yüksek faiz oranlarının düşünüldüğü bir durumla baş başa bırakacaktır. Sonuç olarak, savaşın özellikle yatırım portföyleri üzerindeki etkisini ayırt etmek zor olabilir. Askeri ve terör kaynaklı çatışmalar konusundaki tarihsel analizler, bir durgunluk yaratmadıkları sürece piyasalar üzerindeki etkilerinin kısa ömürlü olma eğilimi gösterdiğini işaret ediyor. Çatışma durumunda daha gevşek bir kamu bütçesinden kesinlikle yararlanacak olan savunma firmaları için bile, eş güçler arası bir savaş risksiz değildir.

Savaşta olduğu gibi yatırımda da en uygun sonuç genellikle kimsenin düğmeye basmadığı zaman gelir.”