Uluslararası piyasada ham ayçiçek yağının tonu 2150 bin dolara yükseldikten sonra son dönemde talep yetersizliğinden dolayı fiyatlarda hızlı bir düşüş yaşanıyor. Son 20 günde uluslararası pazarda ham ayçiçek yağı yüzde 30 düşüş ile 1500 dolara kadar geriledi. Yeni fiyatlarla yapılan ithalatla iç pazarda raf fiyatlarında da bir gerileme bekleniyor.
Dünya'da yer alan habere göre, önce pandemi, ardından Rusya-Ukrayna savaşının etkisi ile artan ham ayçiçek yağı fiyatları düşüşe geçti. Uluslararası piyasada tonu 800 dolar olan pandemi ile birlikte 2150 dolara yükselen ham ayçiçek yağ fiyatı son haftalarda ciddi bir düşüş trendine girdi. Uluslararası piyasada tonu 2150 dolardan 1500 dolara geriledi. Uluslararası piyasada fiyatların yüzde 30 gerilediğini kaydeden sektör temsilcileri, yeni fiyatlarla yapılan kontratların işlenip, pazara sunulmasıyla ayçiçek yağında fiyat düşüşünün raflara da yansıması beklediklerini kaydettiler. Sektör temsilcileri şu an rafl arda 180 ile 200 lira arasında yer alan 5 litrelik ayçiçek yağının 155-160 lira bandına inmesi öngörüyorlar.
Ham ayçiçek yağında taleplerin azaldığını söyleyen Kadooğlu Yağ Sanayi İthalat Müdürü Muzaff er Yıldırım, pandemi döneminde palm yağı üretiminde yaşanan sıkıntıların aşılması, Fed’in faiz artırımı ve Ukrayna’dan sevkiyatların başlaması ham ayçiçek yağ fiyatlarında düşüşe neden olduğunu söyledi.
UKRAYNA İHRACAT VE İŞLEME KAPASİTESİNİ ARTIRDI
Fiyat düşüşün yalnız ham ayçiçek yağında yaşanmadığını kaydeden Yıldırım, “Palm yağı ve soya yağında da düşüşler var. Palm yağının tonu 500 dolar düşerek 1800 dolardan 1300 dolara geriledi. Yine soya yağının da fiyatı aynı oranda düştü. Ayçiçek yağında ise Ukrayna’daki savaş bölgesi dışında risk taşımayan batı tarafında üretim kapasiteleri artmaya başladı. Romanya sınırında yer alan Reni ve İzmail nehir limanlarından 6 bin tonluk küçük gemilerle ham yağ ve çekirdek ihracatının artırılması, yüksek ayçiçek yağının fiyatını geri çekilmesine neden oldu. Ukrayna’dan küçük gemiler lokasyon olarak sadece Türkiye’ye işlem yapabiliyor. Eskiden Hindistan, Çin’e ve AB ülkelerine büyük gemilerle yapılan sevkiyat, söz konusu limanlardan küçük gemiler sadece Türkiye’ye girebiliyor ve burada piyasayı ciddi manada düşürmüş durumda. Fiyatlarda son 1,5 aydır kademeli olarak düşüş yaşanıyor. Savaştan önce Ukrayna’dan mal temin etmek için Rusya’ya göre yaklaşık 20 dolar fiyatı daha yüksekti. Savaştan sonra ise Ukrayna malı 100 ile 150 dolar Rusya’dan daha ucuz oldu” dedi.
Diğer yandan yurtdışındaki talepsizlikten dolayı verilen tekliflerin fiyatları daha da düşürdüğüne vurgu yapan Yıldırım, ayrıca yurt içinde hasadın önümüzdeki ayın ortalarında başlayacak olması piyasayı tamamen kilitlediğini ifade etti.
İHRACATTA CİDDİ BİR TALEPSİZLİK VAR
Türkiye’nin ayçiçek yağına 45 günlük gibi kısa bir ihracat yasağı getirdiğini ve buna rağmen pazarda ciddi bir kayıp yaşanmadığını aktaran Yıldırım, ancak şu anda ana ihracat pazarı olan Ortadoğu ve Afrika pazarlarında ciddi bir talepsizlik olduğunu vurguladı. Ayçiçek yağının ton fiyatının en yüksek 2150 dolara kadar çıktığını ve Türkiye’de 2080 dolara kadar mal alan firmaların olduğunu bildiren Yıldırım, “Hepimiz terste kaldık. Bir günde yağ fiyatı 150 dolar düştü. Şimdi bu bağlantılar geliyor ve firmaların hepsi ihracatçı. Şu an piyasa ciddi manada zararına satışlar var. Piyasa gıdım gıdım gidiyor ve herkes ihtiyacı kadar alıyor. İç piyasada da çok ciddi bir tıkanıklık var. Türkiye iç piyasasında uluslararası ayçiçek yağının en yüksek çıktığı fiyatlara hiçbir zaman rafl arda ulaşılamadı. Türkiye’de raf fiyatların geriden geldiği için o yüksek fiyatlar yansımadı. Ancak direk indirimlerin yansıdı” şeklinde konuştu.
İÇ PİYASADA YÜZDE 15 GERİLEME BEKLENİYOR
Ayçiçeği yağ fiyatlarının uluslararası pazarda gerilemeye başladığını aktaran Solventum Yönetim Kurulu Başkanı Onat Angı, uluslararası piyasada yüzde 30 düştüğünü ve iç piyasada fiyatların düşmeye başladığını söyledi. İç piyasada yansımayan fiyatlarla beraber yüzde 15 civarında bir düşüş beklendiğini ifade eden Angı, “İç piyasa şu an durgun ve yansımayan fiyatlarla beraber bir düşüş bekleniyor. Yeni fiyatlarla 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatı 155 ile 160 lira gibi bir seviyelerde olması bekleniyor. KDV dahil yüzde 20’ye yakın düşüş olması söz konusu. Yeni hasat da fiyat düşüşünde etkili olacak” dedi.
Diğer yandan çekirdek ve ham yağ ihracatının Rusya ve Ukrayna’dan ciddi anlamda yapıldığına dikkat çeken Angı, “Türkiye’nin yağ ihracatını yasaklaması ile sektör bir durgunluk yaşadı. İhracat kapısının tekrar açılmasıyla sektör için hareketli geçti. İlk etapta alınan siparişleri yetiştirilmesi konusunda yoğun geçti ama son dönemde yeni siparişlerde yavaşlama yaşanıyor. Yeni siparişlerin azalması sektörü zorluyor” açıklamasında bulundu.
AYÇİÇEĞİNDE SON 10 YILIN EN YÜKSEK VERİMİ BEKLENİYOR
Türkiye'de üretilen ayçiçeğinin yüzde 15'ini karşılayan Edirne'de, ayçiçeğinde son 10 yılın en yüksek verimi bekleniyor. Yağışların olmaması ve kuraklığın baş göstermesi halinde ise verimin 250 ton rekoltede kalabileceği belirtiliyor
Ayçiçeğinde verimin bu sene yüksek olduğunu vurgulayan Bülent Dişliler, “Bu sene arpa buğday hasadını bitirdik. Verimlerimiz güzeldi, yağışlar güzeldi. Tunca ve Meriç nehirlerinin debisi de güzel. Gördüğünüz gibi ayçiçeklerimizin verimleri de güzel. Bu sene bereket iyi. Yağışların vermiş olduğu verimler sayesinde ayçiçekleri boyumuza kadar ulaştı, hatta boyumuzu geçti. Daha da yükselecekler, zaten daha da kalınlaşacak. Yarın öbür gün kafa çıkartıp çiçeklerini dökecekler. Son 2 hafta içinde yağmur yağarsa bereketli bir dönem geçireceğiz. Ayçiçekleri aralarını geçtik, aralarını sürdük, ilaçları attık, gübre attık. İnşallah verim potansiyeli güzel olacak bu sene. İnşallah bereketi alacağız bu sene. Son 2 hafta içerisinde yağmur yağarsa çiçekte iken rekor olur bu sene” dedi.
Yağışların çiftçiler için önemli olduğunu belirten Şerif Akgün, 2 hafta içinde yağışlar etkili olduğu takdirde rekor verim alınabileceğini söyledi.