Doç. Dr. Hüseyin Şeyhanlıoğlu, Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’yla DSG askeri lideri Mazlum Kobani arasında imzalanan anlaşmanın önemini ve uluslararası aktörlerin anlaşmaya yönelik bakışlarını değerlendirdi.
İşte Doç. Dr. Hüseyin Şeyhanlıoğlu'nun yazısı:
9 Mart 2025 akşam saatlerinde tüm gündemi alt üst eden bir gelişme yaşandı. DSG askeri lideri Mazlum Kobani, General ve sarı renkli üçgen PYD flamalarını kullanmadan, kravatsız bir takım elbiseyle, Şam’da Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’yla ortak bir anlaşma imzaladı.
Suriye TV'ye konuşan Suriye'nin geçici Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Pazartesi günü yayınlanan röportajda, Kürtlerin liderliğindeki Demokratik Suriye Güçleri'ne (DSG) atıfta bulunarak, "DSG'yi destekleyen devletler (İngiltere ve ABD) , Suriye devletinin birliği ve silahların devletin kontrolünde olması konusunda hemfikir" ve "DSG, silahların devletin elinde olmasını kabul etme konusunda istekli olduğunu gösterdi, ancak bazı detaylarda anlaşmazlıklar var" şeklinde açıklama yaptı.
DSG komutanı Mazlum Abdi de, Pazar günü AP'ye verdiği bir demeçte, prensipte savunma bakanlığının bir parçası olmak istediklerini belirterek, bu konuyla ilgili Şam'a bir öneri gönderdiklerini ve "cevabı bekliyoruz" demişti.
Anlaşmanın ek ve bilinmeyen maddeleri varsa da şimdilik bilinen 8 maddesi vardır. DSG Genel Komutanı Mazlum Abdi, “Tüm Suriyelilerin haklarını garanti altına alan, barış özlemlerini gerçekleştiren daha iyi bir gelecek inşa etmeye kararlıyız” ve "Bu anlaşmayı yeni bir Suriye inşa etmek için gerçek bir fırsat olarak görüyoruz" ifadelerini kullandı. Abdullah Öcalan’ın mektubunda da belirttiği gibi özerklik, federalizm veya ayrı bir ordu söz konusu değil artık. Anlaşma sekiz maddeden oluşuyor; anlaşmaya göre, tüm Suriye'de çatışmalar sona erecek ve DSG, Suriye devleti savunma kurumunun bir parçası olacak. Anlaşmanın maddeleri şöyle:
Tüm Suriyelilerin siyasi süreçte temsil edilme ve devlet kurumlarına katılım hakkı, dini ve etnik kökenlerinden bağımsız olarak liyakat esasına göre güvence altına alınacaktır.
Kürt toplumu, Suriye devletinin asli bir unsuru olarak kabul edilecek ve vatandaşlık hakları ile anayasal hakları güvence altına alınacaktır.
Suriye topraklarının tamamında ateşkes sağlanacaktır.
Kuzeydoğu Suriye’deki (Rojava) tüm sivil ve askeri kurumlar, Suriye devleti yönetimi çerçevesinde entegre edilecek; sınır kapıları, havaalanları ve petrol ile gaz sahaları devlet kontrolüne alınacaktır.
Tüm Suriyeli mültecilerin kendi şehir ve köylerine geri dönüşü güvence altına alınacak ve korunmaları Suriye devleti tarafından sağlanacaktır.
Suriye devleti, Esed rejiminin kalıntılarıyla ve ülkenin güvenliği ile birliğini tehdit eden unsurlarla mücadelede desteklenecektir.
Bölünmeye yönelik çağrılar, nefret söylemi ve toplumdaki ayrışmayı körükleyen girişimler reddedilecektir.
Uygulama komisyonları, anlaşmanın yılsonuna kadar tamamen hayata geçirilmesi için çalışmalar yürütecektir.”
Böylece bir günde Suriye haritası, Lazkiye ve Dürzilerin çatışmaları arasında Bahar ayının rengine büründü. Umarız, tüm Ortadoğu halkları olarak Ramazan ve Nevruz’u aynı gün kutlar ve Dehhakları kovarız. 
Bu anlaşmanın, ABD’nin kontrolü altında yapıldığı ve Mazlum Kobani’nin, CENTCOM Komutanı M. Kurilla ile dört saatlik bir görüşmeden sonra Lazkiye olaylarının ortasında ve İsrail’in Dürzileri de kışkırttığı bir zamanda, imzalaması oldukça düşündürücüdür. Çünkü Kurilla, Suriye ziyareti öncesi 5 Mart'ta başladığı Ortadoğu turu kapsamında Suudi Arabistan, Ürdün Haşimi Krallığı ve İsrail'i de ziyaret etmişti. İsrail'de Genelkurmay Başkanlığı görevine atanan Eyal Zamir ile görüşen Kurilla, ABD'nin İsrail'e olan desteğini yenilemişti.
Kuzey ve Doğu Suriye'deki petrol ve 10 000 DAİŞ’linin kaldığı tahmin edilen hapishaneler, Yeni Suriye Ordusu ile ortak kontrol edilecek. Süreci takip eden ve kontrol eden ortak dört komisyon kurulacak. SDG ve Yeni Suriye Ordusu ortak istihbarat paylaşımı yapacak. Anlaşmanın garantörleri İngiltere, ABD, Almanya ve Fransa.
Bu anlaşmayı Türkiye ve Katar da memnuniyetle karşıladı: Katar Dışişleri Bakanlığı, Suriye topraklarının güvenliğinin sağlanabilmesi için birleşik bir temsil heyetinin oluşturulması gerektiğini; Suriye halkının özgürlük, kalkınma ve refah taleplerine destek vermeye devam edeceğiz. Katar, Suriye'nin egemenliğine tam destek veriyor."
Böylece, DSG Suriye toplumun en büyük etnik grubu ( civarındaki Kürdü, toprakların %40’nı, su ve petrolün %90’ını 8 milyon civarında bir nüfusu kontrol ediyor) iki taraf arasında imzalanan anlaşma, 8 maddeden oluşuyor ve bunun içinde Suriye genelinde çatışmaların durdurulması, DSG’nin Suriye savunma yapısına dahil edilmesi ve bölgedeki tüm petrol ve gaz sahalarının Suriye yönetimi tarafından kontrol altına alınması yer alıyor.
Anlaşmanın bir diğer önemli maddesi, Kürt halkının Suriye devleti içinde resmi bir toplum olarak kabul edilmesi ve tüm vatandaşlık haklarının garanti altına alınması oldu. Böyle dil ve kimlik sorunu kalmayacak. Yeni Anayasa’da Suriye Arap Cumhuriyeti değil de sadece Suriye Cumhuriyeti olacak. Bu çerçevede, Suriye devletinin Kürtler ve diğer etnik gruplara karşı ayrımcılığı sonlandırmayı taahhüt ettiği vurgulandı.
Sonuç
Yeni Suriye’nin kurulmasında bu anlaşma 8 Aralık sabahı kadar tarihidir. Türkiye’nin gölgesi altında yapılan bu anlaşmada, mayınlı ve ciddi sorular bulunmaktadır:
Yani anayasanın yazılımıPetrol ve sınır kapılarının kontrolüDavid Koridoru ve BOPTürkiye’nin Suriye’nin toprak ve siyasi bütünlüğüne yönelik kararlı baskısıÖcalan’ın barış çağrısıDokuz aylık süre çok uzun ve sıkıntılar çıkabilir (Cenevre görüşmeleri gibi),Ukrayna’yı satan ABD yönetimi, İran’ın güvenilmezliği ve İsrail’in Müslüman Kürd halkı tarafından kabul edilmemesi,İsrail’in Suriye’ye saldırıları ve Netanyahu’nun, Dürzileri kışkırtmasıBu anlaşmadan sonra Türkiye’ye de güvenli bölgelerden çekil denilir mi?Afganistan’dan bile işğal silahlarını geri isteyen Trump, ABD silahlarını geri alır mı? Ya da bu silahlar, her gün İsrail tarafından kışlaları bombalanan Suriye’ye verilir mi?DSG’nin içindeki Deyrizor ve Rakka’daki Tayy ve Şammar aşiretlerinin DSG’den her an kopuş gösterebilmeleri ve Afrin’nden buraya göçen halkın geri dönüş talepleri,
Unutulmasın ki, Dayton ve Irak Barışı, yönetemeyen ve Lübnan gibi devlet ortaya çıkardı. Bu anlaşmada bu risk bulunmaktadır. Ancak yine de Bosna lideri Aliya İzzetbegoviç gibi diyoruz ki; Şimdilik mümkünün iyisi ama en iyisi değildir. Çünkü son 1918 yılından beri Suriye sadece kâğıt üzerinde vardı. Örneğin, Haseke doğumlu akrabalarımın mezarı, çocukları ve işyerleri Şam ve Halep başta olmak üzere Suriye’nin her tarafında yaşıyorlardı. Bu tüm Ortadoğu’da böyledir. Bu onaylanmış oldu ve her şey aslına döndü. Ancak Ba’dı Harbül Basra’dan sonra...(Halep yıkıldıktan sonra… Keşke Beyaz Adam 100 yıl önce gelmeseydi.)
Geçen 13 yıllık kanlı zaman PYD liderlerinden ve şu anda PYD Dış İlişkiler sözcüsü Salih Müslim’in abisi Prof. Dr. Mustafa Müslim’i haklı çıkardı. Müslim şöyle dedi:
"Tarih bugün yine tekerrür ediyor. Rusya ve ABD Kürtleri destekliyor, özellikle de Suriye'dekileri. Çünkü belli niyetleri ve belli çıkarları var. Bu bölgede yalnızca Türkiye bunlara karşı çıkıyor. 'Arapların ve Kürtlerin sayesinde onların belini bükebiliriz. Suriyeli Kürtlerin eliyle Türkiye'ye vuralım' diyorlar. Amaçlarına eriştiklerinde Kürtleri tekrar yüzüstü bırakacaklar. Kürtlerin kendi tarihlerinden ders çıkarmaları ve büyük devletlere güvenmemeleri gerekir. Burada ben şunu diyorum: Kürtler bulundukları ülkede Müslümanlarla el ele vermeleri gerekir. Kürtler, Türkiye, Suriye, İran ve Irak'ta, Kürtlerin hakkını tanıyan ve kabul eden Müslümanlarla hareket etmeliler. Kürtlerin siyasi ve kültürel haklarının olduğunu kabul eden Müslümanlarla olmalılar. Çünkü böyle Müslümanlar ancak Allah'tan korkarlar." 
Kısaca Ortadoğu’da bir gün uzun süre de olsa ve kumlar sabah akşam yer değiştirse de iyi oldu ve hayırlı olsun diyorum. Suriye, Suriyelilerindir. Teşekkürler Recep Tayyip ERDOĞAN… Bu zafer sizin, kararlı ve azimli sabrınızın sonunda gelmiştir. Çinli stratejist Sun Tzı’nin dediği gibi. Gerçek kahraman, savaşmadan kazanandır.
Darısı Bereketli Hilal Birliğine…
#ESHAHABER.COM.TR #haber #gündem #sondakika #news #press #worldnewsEditor : Eshahaber
