İngiltere’nin tartışmalı Filistin politikası: Savaş suçlarına ortak olmakla eleştiriliyor

İsrail'in Gazze'deki soykırımı birinci yılını geride bırakırken, İngiltere'de temmuzdaki genel seçimlerde merkez sol İşçi Partisinin 14 yıl sonra parlamentoda çoğunluğu kazanarak iktidara gelmesi, İngiltere'nin Filistin politikasına ciddi değişiklik getirmedi.

GENEL SEÇİMLER FİLİSTİN POLİTİKASINI DEĞİŞTİRMEDİ

Ülkede 4 Temmuz'daki genel seçimlerin ardından iktidarın Muhafazakar Partiden İşçi Partisine geçmesiyle yeni hükümetin, İsrail'e kısmi silah ambargosu getirmesi ve Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu​​​​​​​ hakkında yakalama kararı çıkarmasına yönelik itirazını geri çekmesi ilk başlarda "iyiye işaret" olarak yorumlandı.

Ancak dana sonraki aylarda Gazze'de soykırımın durdurulması konusunda herhangi bir somut adım atılmadı. Bu da yeni hükümetin eski hükümetlerin izlediği Filistin politikasını değiştireceği yönündeki beklentileri boşa çıkardı.

İNGİLİZ HÜKÜMETİ SALDIRILARI KINAMAKTAN KAÇINIYOR

İngiliz hükümeti, son açıklamalarında ateşkesin sağlanması ve Gazze'de insani durumun iyileştirilmesi çağrısı yapsa da halen İsrail'in saldırılarını kınamaktan kaçınıyor.

Öte yandan, seçimlerden zaferle çıkan İşçi Partisinin lideri ve ülkenin Başbakanı Keir Starmer'ın, seçimlerden önce yaptığı bir konuşmada, "İsrail'in Gazze'ye verilen elektrik, su ve yakıtı kesmeye hakkı olduğunu söylemesi" de zaman zaman gündeme geliyor.

İNGİLTERE'NİN İSRAİL'E KISMİ SİLAH AMBARGOSU YETERSİZ BULUNUYOR

İngiltere İş ve Ticaret Bakanlığının açıkladığı verilere göre, 7 Ekim 2023'ten bu yana ülkeden İsrail'e silah, askeri teçhizat ve diğer kontrollü ürünlerin satışı için 100'den fazla ihracat lisansına onay verildi.

İsrail'in Gazze'ye yönelik 7 Ekim 2023'ten bu yana süren aralıksız saldırılarına ve savaş suçları işlediği uyarılarına rağmen, İngiltere'nin bu ülkeye silah satan şirketlere verdiği ihracat lisanslarını sonlandırmaması hem halkın hem de uluslararası toplumun tepkisine neden oldu.

İNGİLTERE'DEN TAM DESTEK

Ülkede genel seçimleri kazanan İşçi Partisi hükümetinin Dışişleri Bakanı David Lammy, 2 Eylül'de yaptığı açıklamada, İsrail'e silah satışına yönelik verilen 350 lisansın yaklaşık 30'unu askıya alacağını bildirdi. Ancak kısmi silah ambargosuna İsrail'in elindeki F-35 savaş jetlerinin İngiltere menşeli bileşenleri dahil edilmedi. Bu bileşenlerin İsrail'in Gazze'yi bombalamak için kullandığı jetlerin yüzde 15'ini oluşturduğu ve İngilizlerin İsrail ordusu için sağladığı en önemli ekipmanları içerdiği tahmin ediliyor.

İngiltere Savunma Bakanı John Healey de bu kararın, İsrail'in güvenliği üzerinde "önemli etkisi olmayacağını" açıklayarak, İsrail'in genel güvenliğinin tehlikeye atılmayacağına dair güvence verdi.

Uluslararası insan hakları örgütleri ve sivil toplum kuruluşları, İngiltere'nin İsrail'e kısmi silah ambargosu kararının, "yetersiz" ve "geç alınmış" olduğu eleştirisinde bulunarak, silah tedarikinin tamamen durdurulması gerektiğini bildirdi.

ULUSLARARASI TOPLUMDAN İNGİLTE'YE İSRAİL ELEŞTİRİSİ

Merkezi İngiltere'de bulunan Uluslararası Af Örgütü, İngiliz hükümetinin kararının "boşluklarla dolu olduğunu" ve "yeterince ileri gitmediğini" açıkladı. Uluslararası kuruluş Save The Children de bu kararla İngiltere'nin "İsrail hükümetinin uluslararası insancıl hukuku ihlal ettiği yönündeki açık riski kabul ettiğini" duyurdu. Uluslararası yardım kuruluşu Oxfam da 350 lisansın sadece 30'unun askıya alınmasının ve daha da önemlisi F-35 savaş uçaklarının bileşenleri için boşluk bırakılmasının "yeterli olmadığını" bildirdi.

İktidardaki İşçi Partisi milletvekili Zarah Sultana da İngiltere'ye, İsrail'e silah satışını sürdürerek "bölgesel savaşa suç ortaklığı yapmak ve uluslararası hukuka yönelik ihlalleri derinleştirmek" eleştirisinde bulundu.

İngiltere'de Gazze'ye destek veren 5 bağımsız milletvekilinden oluşan "Bağımsız İttifak" adlı parlamento grubu, İsrail'e tüm silah sevkiyatının durdurulması çağrısı yaptı.

İNGİLTERE, 7 AY SONRA UNRWA'YA FİNANSMAN DESTEĞİNE DEVAM EDECEĞİNİ AÇIKLADI             

Ülkede eski Başbakan Rishi Sunak liderliğindeki Muhafazakar Parti hükümeti, bazı UNRWA çalışanlarının 7 Ekim'deki saldırılarda yer aldığına ilişkin iddiaların ardından 27 Ocak'ta bu kuruma olan desteğini durdurma kararı aldı.

İngiltere'deki genel seçimlerin ardından iktidara gelen Keir Starmer liderliğindeki İşçi Partisi hükümeti, 19 Temmuz'da UNRWA'ya ocak ayında kestiği finansman desteğine devam edeceğini açıkladı. İngiliz Dışişleri Bakanı Lammy, kesilen 21 milyon sterlinlik desteğin UNRWA'ya ödenmeye devam edeceğini duyurdu.

Ayrıca yeni hükümet, 26 Temmuz'da UCM'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu​​​​​​​ hakkında yakalama kararı çıkarmasına yönelik itirazını geri çekti. Hükümet, bu kararın, UCM'nin Netanyahu'ya karşı açtığı davaya "ne bir itiraz ne de bir onay olduğunu" ifade etti.

"KAYDA DEĞER ADIM ATILMADI"

Londra Üniversitesi Oryantal ve Afrika Çalışmaları Okulu (SOAS) bünyesindeki Filistin Çalışmaları Merkezi Başkanı Dina Matar, İşçi Partisi iktidarının Filistin politikasına dair AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Matar, İşçi Partisinin iktidara geldiği ilk dönemde Filistin lehine bazı küçük adımların atıldığını ve hükümetin bakış açısında farklılaşma görüldüğünü ifade etti.

Bu değişikliğin, İsrail'e yönelik kısmi silah ambargosuyla kendini gösterdiğini söyleyen Matar, ancak daha sonra bu alanda kayda değer adım atılmadığına dikkati çekti.

Matar, "İngiltere kesinlikle silah satışlarına yönelik ambargo ilan etmeli çünkü bu, gerçek bir irade olduğunu ve eylemin sadece söylemden ibaret olmadığını göstermek için çok önemli." ifadesini kullandı.

"İŞÇİ PARTİSİ DIŞ POLİTİKADA BÜYÜK DEĞİŞİKLİKLER YAPMA KONUSUNDA TEMKİNLİ"

İşçi Partisinin, İsrail ve Filistin'e yönelik dış politikada büyük değişiklikler yapma konusunda "temkinli" olduğunu belirten Matar, hükümetin İsrail'in Gazze'deki soykırımını sürdürmekten alıkoyma konusunda ciddi adım atmadığını bildirdi.

İngiltere'nin ABD'nin desteği olmadan bağımsız duruş sergileyip sergileyemeyeceği sorusunun her zaman gündemde olduğuna işaret eden Matar, "Şu anda ABD seçim yarışına girmek üzere ve bu yarışı kimin kazanacağı belirsiz. İngiltere'nin bu aşamada müdahil olmayacağını düşünüyorum." dedi.

Matar, yeni hükümetin attığı son adımların, Filistin'in İngiltere'deki Misyonunun Başkanı Büyükelçi Hüsam Zomlot tarafından önemli hamleler olarak görüldüğünü aktararak, "Bu değişiklikler açıklandığında ton farkı dikkat çekiciydi ancak asıl tartışılması gereken bundan sonra ne olacağıdır." diye konuştu.

İSRAİL'İN FİLİSTİN POLİTİKALARINDA SOMUT ADIM ATILIP ATILMAYACAĞI BELİRSİZ

İsrail'in yasa dışı işgaline karşı daha somut adımlar atılıp atılmayacağı konusunda belirsizlik olduğuna işaret eden Matar, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının, durumu daha da karmaşık hale getirdiğini ifade etti.

Matar, İngiltere'nin UCM'nin Netanyahu​​​​​​​ hakkında yakalama kararı çıkarmasına yönelik itirazını geri çekmesine ilişkin de değerlendirmelerde bulundu.

Dina Matar, bu kararın, özellikle ülkedeki Müslüman toplumu geçici olarak yatıştırma amacı taşıyan "diplomatik manevra" olup olmadığının da tartışılabileceğini dile getirdi.