Rusya, ödemeleri ruble öle yapmayan Avrupa ülkelerinin gazını kesmeye başladı. Rus enerji şirketi Gazprom, rubleyle ödeme sistemine uymadıkları için Bulgaristan ve Polonya’ya doğal gaz sevkiyatını tümüyle durdurduğunu açıkladı. Gazprom’dan yapılan açıklamada, 26 Nisan itibarıyla Bulgaristan’ın Bulgargaz ve Polonya’nın PGNİG şirketlerinden nisan sevkiyatları için rubleyle ödeme alınmadığı kaydedildi. Şirketlere, 1 Nisan’dan itibaren yapılan sevkiyatlarda rubleyle ödeme yapmaları konusunda bilgi verildiği belirtilen açıklamada, “Gazprom, rubleyle ödeme yapmadıkları için Bulgaristan ve Polonya’ya doğal gaz sevkiyatını tümüyle durdurdu” ifadesine yer verildi.
YAPTIRIMLARI İHLAL ETMİYOR
Bu gelişmenin ardından Rus basınında, Avusturya’nın ödemeleri ruble ile yapmayı kabul ettiği haberleri yer aldı. İddialar üzerine basının karşısına çıkan Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, Rusya’nın yeni ödeme sisteminin, yaptırımları ihlal etmediğine işaret etti. Nehammer, “Biz, yani OMV (Avusturya enerji şirketi) Alman hükümeti gibi ödeme şartlarını kabul ettik. Bu bizim için önemliydi” dedi. Bir süre önce Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştüğünü anımsatan Nehammer, “Putin, sevkiyatın tümüyle devam etmesi ve avro ile ödeme yapma konusunda garanti verdi. Dolayısıyla Avusturya için durum değişmedi” diye konuştu.
DEPOLARI DOLDURAMAYIZ
Avusturya Enerji Bakanı Leonore Gewessler de “Rus gazı olmadan depolarımızı dolduramayız. Rus gazına bağımlılığımızı en kısa sürede azaltmak için gereken neyse yapmalıyız” dedi. Alman enerji şirketi Uniper’in Finans Direktörü Tuomela da sözleşmeler doğrultusunda Rus gazı sevkiyatında herhangi bir sorun yaşanmadığının altını çizdi. Tuomela, “Gazprom ile Rusya’nın rubleyle ödeme kararnamesine ilişkin istişareler yürütüyoruz” diye konuştu.
AÇIĞI NORVEÇ’LE KAPATACAK
Rusya’nın gaz kesintisi Polonya’yı Bulgaristan’dan daha az etkileyecek gibi görünüyor. Yıllık gaz tüketiminin yaklaşık yarısını (10,5 milyar metreküp) Rusya’dan tedarik eden Polonya, ekimde Norveç’ten boru hattıyla 10 milyar metreküp gaz alacak. Yer altı gaz depoları yaklaşık yüzde 80 seviyesinde dolu olan Polonya, LNG terminali vasıtasıyla da yıllık 6 milyar metreküp gaz alımı yapabiliyor. Yıllık gaz tüketimi yaklaşık 3 milyar metreküp olan Bulgaristan’ın mevcutta gaz depolarındaki doluluk oranı ise sadece yüzde 18.
GAZ FİYATLARI SERT DALGALANDI
Bu arada, Rusya’nın Polonya ve Bulgaristan’a doğal gaz sevkiyatını kesmesi Avrupa’da doğal gaz fiyatlarının sert dalgalanmasına yol açtı. Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de işlem gören mayıs vadeli gaz kontrat fiyatı dün yüzde 21’lik artışla megavatsaat başına 125 avrodan açıldı. Fiyatlar daha sonra bir miktar gerileyerek önce 117 avroya ardından da 108 avroya geriledi. Doğal gazın megavat fiyatı önceki gün 103,20 avrodan kapanmıştı.
PUTİN 23 MART’TA SİNYALİ VERMİŞTİ
Bu arada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 23 Mart’ta doğal gaz satışı ödemelerinde Rus Rublesi'ne geçme planını duyurmuştu. Putin’in 31 Mart’ta imzaladığı kararnameyle yürürlüğe giren yeni sistemde, Rus gazı alan ülkelerin, Gazprombank’ta hesap açmaları, ödemeleri bu bankaya yapmaları, ardından söz konusu fonların Moskova Borsası’nda rubleye çevrilmesi öngörülüyor. Putin, kararnameyi imzalamasının ardından yaptığı açıklamada, dost olmayan ülkeler yeni sistemi kabul etmezse gaz sözleşmelerinin durdurulacağını söylemişti.
Diğer ülkelere sevkiyat durabilir
Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, gaz sevkiyatının devamı için ülkelerin rubleyle ödeme yapması gerektiğini söyledi. Peskov, "Doğal gaz için ödeme tarihi geldiğinde müşteriler yeni sistemle ödemeyi reddederse başkanın kararnamesi yürürlüğe girer" dedi.