İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması'nda yer alan firmaların üretimden satışları 2021 yılında yüzde 73,8'lik artışla 2 trilyon 48 milyar lira oldu.
İlk 500'ün toplam faaliyet kârı da yüzde 139 artarak 342 milyar liraya çıktı. Ancak borçluluğun artması, kaynak yapısında özkaynaklar aleyhinde bozulmanın sürmesi ve toplam aktiflerin içinde dönen varlıkların payının artması sanayicilerin işletme sermayesinde yaşadığı darboğaza işaret ediyor. 
İstanbul Sanayi Odası (ISO), Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması'nın 2021 yılı sonuçlarını açıkladı. Buna göre, 2021 yılında üretimden satışlara göre en büyük kuruluş 136 milyar 793 milyon TL ile TÜPRAŞ (Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.) oldu. Sıralamada ikinci 67 milyar 305 milyon TL ile Ford Otomotiv Sanayi AŞ, üçüncü 55 milyar 187 milyon TL ile Star Rafineri, dördüncü 46 milyar 152 milyon TL ile Toyota Otomotiv ve beşinci de 38 milyar 669 milyon TL ile İskenderun Demir ve Çelik oldu. ISO Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından açıklanan araştırmanın sonuçlarına göre, Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşunun 2020'de 1,2 trilyon lira olan üretimden satışları 2021 yılında yüzde 73,8'lik artışla 2 trilyon 48 milyar liraya yükseldi. 2019'da yüzde 16,4; 2020'deki yüzde 15,3'lük artışlar dikkate alındığında 2021'de yüksek bir büyüme performansı söz konusu.
Artışın yüksek olmasında ihracattaki güçlü büyüme ile döviz kurları ve enflasyondaki hareketlenme etkili oldu. Geçmiş dönemlerle kıyaslandığında, ISO 500'ün üretimden satışlarında bundan daha yüksek oranlı artışların son olarak 1992-1997 dönemindeki yüksek enflasyon ortamında gerçekleştiği görüldü. Söz konusu dönemde ISO 500'ün üretimden satışlarının yıllık artış oranları o yıllarda da yüzde 78 ile yüzde 112 aralığında seyretmişti. Tüketici enflasyonundan arındırıldığında ise üretimden satışlardaki artış 2021'de yüzde 27,7 olarak hesaplandı. ISO 500'ün ihracatı da yüzde 33,9'luk artışla 85,8 milyar dolara ulaşarak, Türkiye genelinin 1,1 puan üzerinde gerçekleşti. Böylece ISO 500 tarihindeki en yüksek ihracat rakamına ulaşıldı.
ISO 500'ün ihracat performansı Türkiye ihracatı açısından da belirleyici oldu. Zira, ISO 500'ün ihracatının 2021 yılında Türkiye ihracatından aldığı pay yüzde 37,8'den yüzde 38,1'e yükseldi.
FAALİYET KARI 143,3 MİLYAR TL
Yüksek büyümenin yaşandığı 2021 yılın- da sanayi kuruluşlarının kârları da yüksek oranda artış gösterdi. Araştırmaya göre ISO 500'ün 2021'de faaliyet kârı yüzde 139 oranında artarak 143 milyar liradan 342 milyar liraya çıktı. Böylece faaliyet kârlılığı4 puan artışla yüzde 14,8'e yükseldi. Benzer şekilde faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr da yüzde 120'ye yakın bir artışla 185 milyar liradan 405 milyar liraya sıçradı. Bunun sonucunda FAVÖK kârlılığı 3,6 puan artışla yüzde 17,5'e çıktı. Vergi öncesi kâr ve zarar toplamı ise yüzde 137 artarak 92,5 milyar liradan 219 milyar liraya yükseldi. Bu gelişme satış kârlılığını 2,5 puan artışla yüzde 9,5'e taşıdı. Öte yandan kår eden kuruluş sayısı 405, faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr elde eden firma sayısı ise 489 olarak belirlendi. ISO 500'ün finansman giderleri TL'deki değer kaybı, enflasyondaki artış ve faiz oranlarındaki yükselişin etkisiyle yüzde 135 oranında artarak 89 milyar liradan 209 milyar liraya yükseldi. Aynı yılda faaliyet kårındaki artış yüzde 139 ile daha yüksek gerçekleşti. Böylece finansman giderlerinin faaliyet karına oranı hafif düşüşe rağmen son yıllarda olduğu gibi yüzde 60'ın üzerinde kaldı.