Trump dünyayı 3 haftada krize sürükledi

ABD'nin 47. başkanı Donald Trump, 20 Ocak'ta göreve başlamasının üzerinden geçen üç haftada hükümeti yeniden yapılandırmaya yönelik başkanlık kararnameleri yayınladı ve küresel siyasi politikalarını şekillendirmeye devam etti.

Trump yönetiminin Kanada ve Meksika'ya yönelik ticaret savaşlarının yanı sıra Çin'le yumuşama işaretleri ve Gazze planı da çok konuşuldu.

İŞTE TRUMP'IN ÜÇ HAFTALIK KARNESİ:

ÇOK SAYIDA KARARNAME

Trump görevde geçirdiği 20 günün neredeyse her birinde başkanlık kararnameleri imzaladı.

Kendisinden önceki Başkan Barack Obama ve Joe Biden gibi Trump da Göreve Başlama Günü'nü selefinin politikalarının önemli bir kısmını iptal etmeyi amaçlayan kararlara imza atmakla geçirdi. Ayrıca 6 Ocak 2021'de Kongre Binası'na baskın yapan kitlenin çoğu üyesini affetmek, ABD'yi Paris İklim Anlaşması'ndan çekmek ve TikTok'un kullanıma devam etmesini sağlamak için 1. Gün emirleri verdi.

AP'nin aktarımına göre Trump ayrıca, transseksüel sporcuların kadın sporlarına katılmasını yasaklamayı amaçlayan bir emri de yasakladı. Kağıt pipet yasağının da yakında gelmesi bekleniyor.

UCM'YE YAPTIRIM ÖNGÖREN KARARNAME

Cumhuriyetçi Lider, Şubat'ın ilk haftasında ABD'nin yakın müttefiki İsrail'e yönelik soruşturmalar nedeniyle Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) yaptırım uygulanmasını öngören bir kararname de imzaladı.

Kararnamede UCM, "Amerika'yı ve yakın müttefikimiz İsrail'i hedef alan gayrimeşru ve temelsiz eylemlerde bulunmakla" ve Netanyahu ile eski savunma bakanı Yoav Gallant hakkında "temelsiz tutuklama kararları" çıkararak yetkisini kötüye kullanmakla suçlanıyor. Trump'ın bu adımı Netanyahu'nun Washington'u ziyaret ettiği sırada geldi.

SİLK ROAD'UN KURUCUSUNA BAŞKANLIK AFFI

Trump ayrıca, ömür boyu hapse mahkum edilen dark web pazarı Silk Road'un kurucusu Ross Ulbricht için başkanlık affı çıkardı.

Başkan, dava sürecinde görev alanları hükümetini silahlandırmakla suçlarken, Ulbricht, 11 yıl sonra özgürlüğüne kavuştu. Savcılık kayıtlarına göre Silk Road üzerinden 1,5 milyon işlem gerçekleşti. Platform, Bitcoin kullanarak yasadışı mal ticaretine aracılık etti.

Öte yandan platformdaki faaliyetlerden Ulbricht'in sorumlu tutulması ABD'de geniş bir kesimin tepkisini çekiyordu. Bu yüzden Ulbricht'in affedilmesi Trump'ın seçim kampanyasının vaatleri arasındaydı.

KRİPTOPARA KARARNAMESİ

Cumhuriyetçi Lider, ABD’de kripto paraların ilerleyişini teşvik etmek ve ulusal bir dijital varlık stoku geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak amacıyla da bir kararname imzaladı.

Kararnamenin büyük kısmı, ABD’de kripto paraların ilerleyişine yönelik teknolojiler ve kurallar oluşturmaya odaklanıyor. Kritik noktalardan biri, "Federal hükümetin kolluk kuvvetleri aracılığıyla yasal olarak ele geçirdiği kripto paralardan türetilmiş" ulusal bir dijital varlık stokunu değerlendirmek üzere bir çalışma grubunun oluşturulmasını öngörüyor.

Trump, seçim kampanyası sırasında Beyaz Saray’a dönerse federal hükümetin elindeki Bitcoin varlıklarını asla satmamasını sağlayacağına söz vermişti. Öte yandan kararda Bitcoin’den bahsedilmedi.

TİCARET SAVAŞLARI BAŞLATTI VE ARA VERDİ

Bunun yanı sıra yeni ABD lideri, Kanada, Meksika ve Çin'e yüzde 10 gümrük vergisi getirme kararı aldı. Ancak daha sonra Kuzey Amerika içinde bir ticaret savaşını önlemek için Kanada ve Meksika'ya yönelik vergi tehditlerinden vazgeçerek, vergileri erteledi.

Çin'e karşı yüzde 10 vergi halen yürürlükte. Ancak Trump'ın seçim kampanyası sırasında vaat ettiği oran yüzde 60'tı. Şimdilik yüzde 10 vergi uygulanması, Çin ve ABD arasında olası bir yumuşamanın sinyalleri olarak yorumlandı.

Öte yandan çoğu ekonomiste göre bu vergilerin hepsi yürürlüğe girseydi ülkedeki enflasyonu artırabilir ve büyümeyi yavaşlatabilirdi.

ELON MUSK'IN FEDERAL KURUMLARA 'BASKIN'LARI

Tesla ve SpaceX CEO'su Elon Musk'ın başında olduğu Hükümet Verimliliği Birimi (DOGE) için çalışan ve yaşları 19 ile 26 arasında değişen bir grup genç mühendis, Washington'da hükümet ofislerine 'baskın yaparak' ABD Hazine Bakanlığı, Enerji Bakanlığı, Eğitim Bakanlığı ve Medicare sağlık hizmetleri sistemlerine erişti.

Ancak yaşanan tartışmaların ardından Cumartesi sabahı erken saatlerde bir federal yargıç, DOGE'nin söz konusu kayıtlara erişmesini engelledi ve yeni duruşma tarihini 14 Şubat olarak belirledi.

DOGE ayrıca dünya çapında ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) çalışanlarının neredeyse tamamını işten çıkarırken, istihbarat birimi CIA'in çalışanlarının bile istiaya zorlandığı iddia ediliyor.

Öte yandan, bir diğer federal yargıç da Trump yönetiminin USAID'i tasfiye etme kararına karşı, binlerce ajans çalışanının işten çıkarılması planlarının geçici olarak durdurulmasına karar vereceğini belirtti.

Trump ve Musk'ın bu hamleleri, federal kurumlara yönelik 'darbe girişimi' diye yorumlandı.

Demokrat Partili Senatör Chuck Schumer'in de aralarında yer aldığı birçok politikacı, ABD'de son günlerde yaşanan gelişmeleri 'ele geçirme' olarak görüyor. Schumer, "Seçilmemiş bir gölge hükümet var. Federal hükümeti düşmanca ele geçirme girişiminde bulunuyor," dedi.

GÖÇMENLERİ TAŞIYAN İLK ASKERI UÇAK GUANTANAMO'YA İNDİ

Şubat'ın ilk haftasında ABD'den Guantanamo Körfezi'ne göçmenleri sınır dışı eden ilk ABD askeri uçağı Küba'ya indi.

Bu, öncelikle 11 Eylül 2001'deki terör saldırılarıyla bağlantılı yabancıları gözaltına almak için kullanılan ABD deniz üssüne gönderilen göçmen sayısında beklenen artışın ilk adımı oldu.

Trump tesisi bir bekletme merkezi olarak kullanmak istiyor ve tesisin 30.000 kadar kişiyi alabilecek kapasitede olduğunu söyledi.

Şu anda Guantanamo Körfezi'ndeki tutuklu bulundurma operasyonlarını destekleyen yaklaşık 300 servis üyesi var ve sayılar, lider federal kurum olan İç Güvenlik Bakanlığı'nın gereksinimlerine göre değişkenlik gösterebilir.

GAZZE PLANININ YARATTIĞI ŞAŞKINLIK

Trump son olarak, ABD'nin Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele alacağını ve Filistinlileri başka ülkelere "kalıcı olarak yerleştirdikten" sonra bölgeyi yeniden inşa edeceğini açıklamasıyla manşetlere taşındı.

Truth Social hesabında, "Gazze Şeridi, savaşın sonunda İsrail tarafından Amerika Birleşik Devletleri'ne devredilecekti. Chuck Schumer gibi insanlar ve Filistinliler, bölgede yeni ve modern evlere sahip, çok daha güvenli ve güzel topluluklara çoktan yerleşmiş olacaklardı" diyen Trump, ABD Senatosu'nun Demokrat Partili Azınlık Lideri Schumer'e gönderme yaptı.

ABD liderinin Gazze planı Avrupa ülkelerinin yanı sıra Türkiye ve Mısır gibi bölge ülkeleri tarafından da kınamayla karşılandı.

PANAMA VE GRÖNLAND TEHDİTLERİNİ ARTIRDI

Bu arada Trump, seçim kampanyasında ve seçildikten sonra göreve gelmesinden önceki ara dönemde Panama Kanalı ve Grönland'ı ele geçirmeye yönelik söylemlerini artırdı.

Danimarka'yı gerekirse askeri güç kullanarak ele geçirme tehdidinin yanı sıra, Çin'in Panama Kanalı üzerindeki etkisini azaltmadığı takdirde Panama'ya yönelik misilleme yapacaklarını söyledi.

Trump'ın dışişleri bakanı olarak görevlendirdiği Marco Rubio da Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino'yla görüştü. Rubio ise küresel ticaret için hayati önem taşıyan kanalın yönetimi konusunda Trump yönetiminin baskılarına direnmeye çalışıyor.