Haber7 - ÖZEL
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ABD ziyareti kapsamında ağırlandığı Beyaz Saray’da büyük şok yaşadı. ABD Başkanı Donald Trump, Oval Ofis’teki görüşmede Zelenski’ye ağır sözlerle yüklendi. Trump, Zelenski’nin konuşmasına dahi müsaade etmedi. İkilinin basın toplantısı iptal edildi. ABD ile Ukrayna arasında gerçekleştirilecek mineral anlaşması iptal edildi. Ukrayna lideri Zelenski adeta Beyaz Saray’dan kovuldu.
Uzmanlar, Trump-Zelenski kavgasını Haber7'ye değerlendirdi.
BAYRAKLI: ABD'YE GÜVENEN OLMAYACAK
Türk-Alman Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi ve TAV Vakfı Başkan Yardımcısı Enes Bayraklı, Trump-Zelenski kavgasının İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan uluslararası sistemin dramatik bir göstergesi olduğunu belirtti.
Bayraklı, ABD'ye olan güvenin sarsıldığını ve müttefiklerin ABD’ye eskisi gibi güvenemeyeceğini vurguladı.
Trump-Zelenski geriliminin bu güven krizinin en görünür hale gelmiş örneklerinden biri olduğunu söyleyen Bayraklı, geçmişte de benzer olayların yaşandığını hatırlattı. ABD Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanı’nın NATO toplantılarında yaptığı açıklamaların, Münih Güvenlik Konferansı’nda verilen mesajların ve ABD’nin müttefiklerine yönelik tutumunun, artık ülkelerin kendi başlarının çaresine bakmaları gerektiğini gösterdiğini belirtti.
Enes Bayraklı, "Zelenski-Trump tartışması patlak vermese de ABD’nin müttefikleri, artık Washington'a güvenemeyeceklerini ve kendi güvenliklerini sağlama alma zorunluluğu içinde olduklarını fark ediyorlar. Avrupa bu değişime şok içinde hazırlanıyor" değerlendirmesinde bulundu.
AVRUPA'YA SALDIRILIRSA ABD NE YAPAR?
ABD'nin müttefikleriyle olan ilişkilerinin tamamen kesileceğini söylemenin doğru olmayacağını belirten Bayraklı, ancak Avrupa'ya yönelik olası bir saldırıda ABD’nin müdahalesine dair soru işaretlerinin arttığını kaydetti.
Bayraklı, "Özellikle NATO’nun 5. maddesi bağlamında ciddi tartışmalar var. Örneğin, Rusya bir NATO üyesine saldırırsa ABD’nin otomatik olarak devreye girip girmeyeceği belirsiz. Bu konunun gündeme gelmesi bile NATO’yu temellerinden sarsıyor" diye konuştu.
Bayraklı, bu sürecin Trump sonrası liderlerle nasıl şekilleneceğinin belirleyici olacağını ifade ederek, "Eğer bu sadece dört yıllık bir durumsa, bir kriz dönemi olarak değerlendirilebilir. Ancak ABD ve Batı siyasetinde çok daha temel bir dönüşüm yaşanıyor. Trump’tan sonra da Trump’a benzeyen bir liderin seçilme olasılığı oldukça yüksek" dedi.
Beyaz Saray'da kavga! Trump'tan özür dileyecek mi? Zelenskiy'ten flaş açıklama
HEDEF ASYA-PASİFİK
Bayraklı, ABD’nin yeni dönemde küresel hegemonyasına yönelik meydan okumalara karşı bir cevap geliştirdiğini belirterek, "ABD, gücünü konsolide etmek ve angajmanlarını azaltmak istiyor. Trump, gücünü toparlayarak Asya-Pasifik’e yönelmeyi ve yükselen Çin'e karşı yeni bir strateji izlemeyi planlıyor. Bu zaten açıkça dile getiriliyor" ifadelerini kullandı.
ABD Savunma Bakanının NATO toplantısında yaptığı açıklamalara değinen Bayraklı, "Yeni dönemde ittifak ilişkileri, müttefiklik anlayışı ve ABD'nin güvenlik garantileri yeniden şekillenecek" dedi.
Bayraklı, Türkiye'nin uzun süredir ABD'nin bu politikalarıyla karşı karşıya olduğunu belirterek, "Orta Doğu ve Doğu Akdeniz’de yaşananlar bunu açıkça gösteriyor. Türkiye zaten bu sürece hazır, kendini buna göre konumlandırdı" değerlendirmesinde bulundu.
KAYA: BATI'YA GÜVENMENİN RİSKİNİ GÖRDÜ
Yeditepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Doç. Dr. Furkan Kaya, Ukrayna'ya verilen güvencelerin karşılanmadığını vurguladı.
Furkan Kaya, Batı’nın genişleme politikaları çerçevesinde Ukrayna’ya güvence verdiğini, ancak işgal başladığında Ukrayna’nın bu güvenceye rağmen yalnız kaldığını söyledi.
Doç. Dr. Kaya, Ukrayna’nın işgale karşı büyük bir direniş gösterdiğini ve Batı kamuoyunda kahramanlaştırıldığını ifade ederek, "Batı ülkelerinden Ukrayna’ya yönelik askeri ve mali yardımlar yapıldı. Ancak burada önemli bir gerçek ortaya çıktı: Dünyada hiçbir güç, ne kadar haklı olursa olsun, Batı’nın desteği ve güvencesi olmadan uzun vadede ayakta kalamaz" dedi.
Batı’nın Ukrayna’yı destekleme kapasitesinin sınırlı olduğunu vurgulayan Kaya, "İşgale maruz kalan Ukrayna, Batı’dan tam anlamıyla bir güvence alamadı. Putin’e karşı bile Batı’nın dayanabileceği bir sınır olduğu ortaya çıktı. Neticede Batı'nın desteğine güvenerek uzun vadeli bir strateji oluşturmanın riskli olduğu görüldü" değerlendirmesinde bulundu.