Birçok ülke, özellikle çevresel etkileri ve kaynağın azalması sebebiyle fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye doğru geçerken, Türkiye’de de sıfır karbon hedefine uygun olarak bazı çalışmalar yürütülüyor.
Özellikle yenilenebilir enerji alanındaki yatırımlar hızla artıyor. Ülkemizde kullandığımız enerjinin üçte ikisi fosil yakıtlardan karşılansa da yakın zamanda ibrenin yenilenebilir enerjiye doğru kayması bekleniyor. Son olarak Bartın Üniversitesi Sosyoloji Bölümünden Dr. Alkan Üstün ile Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyoloji Bölümünden Dr. Bahattin Cizreli’nin hazırladığı “Kömürden Çıkış Tartışmaları Ekseninde Çayırhan Mahallesi ve Adil Dönüşüm Araştırma Raporu”nun sonuçları kamuoyuna açıklandı. İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği (İDPAD) koordinasyonunda hazırlanan raporda Ankara’nın Nallıhan ilçesindeki linyit madeni ve kamuya ait Çayırhan Termik Santralinin kömürden çıkış politikaları ele alındı. Dr. Alkan Üstün “Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında yakın zamanda attığı adımlar, Paris Anlaşması’na taraf olunması, ilgili bakanlığın isminin değişmesi ve bünyesinde İklim Değişikliği Başkanlığının kurulması, önemli gelişmeler” dedi.
ÇİN EN BÜYÜK ÜRETİCİ
Üstün “Bugün 80 ülkede 2 bin 400 civarında termik santral var. Bunların yarısı Çin’de. COP26’da (Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı) 39 ülke, kömürden çıkış için söz verdi. 2030’a kadar kapanacağı öngörülen termik santral sayısı 750. AB bu konuda başı çekiyor. Belçika, Avusturya, İsveç ve Portekiz de kömürü elektrik üretiminde tamamen bırakmış durumdalar. Diğer yandan Türkiye’de 2020’den bu yana yenilenebilir enerji kaynaklarına ciddi bir yatırım söz konusu, özellikle GES’lerde önemli bir yatırım var. Ancak henüz istenilen seviyeye ulaşılmış diyemeyiz. TEİAŞ rakamlarına göre bugün hâlâ doğalgazın, ithal kömürün ve taş kömürün linyit ile birlikte elektrik üretiminde yüzde 64’e tekabül ettiğini biliyoruz. Türkiye’de kullandığımız enerjinin üçte ikisi fosil bazlı yakıtlardan oluşuyor” diye konuştu.
‘GELİR KISMI İYİ ÇALIŞILMALI’
Çayırhan Mahallesi’nin nüfusunun 8.600 olmakla beraber güncel olarak linyit madeninde 1.700, termik santralde ise 700 kişinin çalıştığını belirten Üstün “Çalışanların aileleri de hesaba katıldığında mahallenin önemli bir kısmının doğrudan karbon yoğun sektörlerden geçimini sağladığı anlaşılıyor. Soma faciasından sonra maden çalışanlarına asgari ücretin iki katından az ödenemiyor. Şu anda 12-13 bin lira civarı ücret alıyorlar. Dolayısıyla bu iyi bir ücret ve bu geliri kaybetmek istemiyorlar. Bunun için termik sonrası ekonomik ve sosyal dönüşümle ilgili hazırlıklar iyi çalışılmalı” ifadelerini kullandı.
SEKTÖRDE İSTİHDAM ARTMALI
Muhtemel kömürden çıkış sürecinde, bölgenin kömüre bağımlı yapısı dikkate alınarak geçiş sürecinin yalnız Çayırhan’ı değil, Nallıhan ve Beypazarı’nı da etkileyeceğinin göz önünde bulundurulması gerektiğini belirten Üstün, çevre dostu yeşil ekonomiye geçiş planının basamaklarının dikkatlice tasarlanması için gerekli adımların atılması gerektiğini söyledi. Üstün “Yeniden istihdama yönelik mesleki yetkinliği artırıcı nitelikte eğitim olanaklarının sağlanması, yenilenebilir kaynaklı yeşil teknolojilere yönelik eğitimlerin yanında bölgenin mevcut potansiyeli doğrultusunda tarım odaklı mesleki eğitimin sunulması ve bölge sakinlerine yönelik olarak iklim değişikliği ve çevre kirliliği konusunda farkındalık eğitimlerinin düzenlenmesi gerekiyor” açıklamasını yaptı.