Hükümetin ekonomi politikaları, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası Batılı ülkelerinin sert yaptırımları, petrolle birlikte akaryakıt fiyatlarını da artırıyor. Litre başına benzinde 88 kuruş, motorinde 1.51 TL daha zam geldi. Böylece benzinin litre fiyatı 17 lirayı geçmiş oldu. Yeni zamlar ise yolda… Bu durum iğneden ipliğe her şeye olduğu gibi şehirlerarası otobüs bilet fiyatlarına da büyük darbe vuruyor. Öyle ki en ucuz bilet 80, en pahalı bilet ise 450 lirayı buldu. Otobüsçüler özellikle mazottaki KDV’nin ve köprü-otoyol geçiş ücretlerinin düşürülmesini talep ediyor.
Yolcular da fiyatları görünce şaşkına uğruyor. Geçen seneye kıyasla fiyatların 2-3 katına çıktığını söyleyen vatandaşlar, artık seyahat etmekte bile zorlandıklarını dile getirdi. Esenler’de kentin en büyük otogarında firma yetkililerine ve federasyon temsilcilerine, “Zamlar şehirlerarası otobüs bileti fiyatlarını nasıl etkiledi?”, yolculara ise “Bilet fiyatlarını nasıl buldunuz? Bu fiyatlarla eski sıklıkta seyahat edebilecek misiniz?” diye soruldu. Verilen yanıtlar şöyle oldu:
"Köprü ve otobanlardaki geçiş ücretlerini indirmek lazım"
Birol Özcan (Türkiye Otobüsçüler Federasyonu Başkanı): Otobüslerin tekerlekleri dönememeye başlayacak ileride. Sadece mazot zamları değil; otoban giriş-çıkışları ve köprüler de bizi çok etkiledi. Ayrıca sadece mazot, köprü ve otoban geçiş ücretleri değil de değil; başka ilave zamlar da etkiliyor. Vatandaşın da maddi yönden gücü olmadığı için seyahat özgürlüğüne kavuşamıyor, istediği yere gidemiyor. Bu durumda da otobüsler boş gidip geliyor. Zamları yapacağımıza, bence otobüslerdeki maliyetleri aşağı çekmek lazım. Nasıl olur bu? Mesela mazotta ÖTV ve KDV’yi düşürmek lazım. Biletlerdeki yüzde 18 KDV’yi indirmek lazım. Köprü ve otobanlardaki geçiş ücretlerini indirmek lazım…
"Zam yaptığın zaman yolcunun cebindeki parayı almış oluyorsun"
– Maliyetleri aşağı çekersen biz zam da istemiyoruz. Zam yaptığın zaman yolcunun cebindeki parayı almış oluyorsun, onlar da seyahat edemiyorlar. Mesela ben hayret ediyorum; Günde 1000-1100 otobüs bu otogardan kalkıyor, bunun 300-400’ü Trakya’ya gider. Kalanı Anadolu’ya veya Akdeniz’e gider. Bizi Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nden niye geçirmiyorlar? 70 kilometre uzaklık farkı var. Bir otobüs Ankara’ya seyahatte 70 kilometre gidiş, 70 kilometre dönüş olmak üzere toplamda fazladan 140 kilometrelik mazot yakıyor. Bu maliyetleri aşağı indirmek lazım.
"Bu rakam 900-950 lirayı bulacak"
– Bir otobüsün sadece Osmangazi Köprüsü’nden geçip İzmir’e gidişi 871 liraya mal oluyor daha önceki fiyatlarla… Şimdi zam geldi, bu rakam 900-950 lirayı bulacak. Bir bu kadar da dönüş masrafı var sadece otoban ve köprü parası. Sadece Osmangazi. Yavuz Sultan Selim hariç… Buna karşılık nasıl fiyat isteyeceksin? Biz utanıyoruz yolcuya fiyat vermeye. Utanmaya başladık.
"Hafta sonları hariç yolcumuz yok"
– Şu anda hafta sonları hariç yolcumuz yok. Çok düştü. Covid-19’dan önce İstanbul Esenler Otogarı’na kış aylarında günde 1300-1500 otobüs girip çıkıyordu. Yaz aylarında bu sayı 2300’lere yükseliyordu. Bayramlarda ve sömestre tatillerinde 2800’lere kadar çıkıyordu. Şu anda 1000-1100 civarında gidiyor. Onda da otobüslerin doluluk oranları yüzde 100 değil.
"Geçen sene 7 liraya aldığımız mazot bu sene 17 lira"
Alaattin Çendek (Bir seyahat otobüsü firmasının vardiya müdürü): Geçen sene 7 liraya aldığımız mazot bu sene 17 lira. Haliyle bu vatandaşa yansıyor. Ben devletten şunu istiyorum; Otobüs camiasına mazottaki KDV oranını yüzde 1 yapsın. Uçaklarda, gemilerde uygulanıyor; bize de uygulasınlar. Bu durumda vatandaş daha ucuza seyahat eder. Otobüsçü 17 liraya mazot alıp da yolcuyu kaç paraya götürsün?
"Günde 5 araba yapıyorduk, şimdi 2 arabaya düşürdük"
– Eskiden her gün 10-15 sıra olan otobüsler şu an 5 sıraya düştü. En ucuz bilet 80 lira, Çorlu’ya gidiyorsun. En pahalı bilet 450 lira, Van’a gidiyorsun. İstanbul’dan Van’a giden bir aracın toplam masrafı 16 bin lira civarında. Eskiden günde 5 araba yapıyorduk, şimdi 2 arabaya düşürdük. Niye? Yeterli doluluk oranını yakalamak için.”
"Konya’ya bilet fiyatı 90 liraydı. Şimdi 300 lira olduğunu gördük"
Sebahattin Geçitli (yolcu): Ben geçen sene geldiğim zaman Konya’ya bilet fiyatı 90 liraydı. Şimdi 300 lira olduğunu gördük. Pahalı tabi. (Bu fiyatlarla eski sıklıkta seyahat edebilecek misiniz?) Kesinlikle hayır. Ben şantiyeciyim, mecburiyetten geliyorum İstanbul’a. Özel bir durumda seyahat etmek mümkün değil. Zaten otogarda neredeyse kimse yok. Geçmiş senelerde kalabalıktan dolayı insanlarla omuz omuzaydık burada. Şu anda buranın boş olduğunu gördüm, üzüldüm.
"Vatandaş olarak fiyatların ucuzlamasını istiyoruz"
Mustafa Erşahin (yolcu): Ben Malatya’ya seyahat edeceğim, 300 lira ödedim. (Bu fiyatlarla eski sıklıkta seyahat edebilecek misiniz?) Mecburen… Orada kayısı bahçelerimiz var, gidip geliyoruz. Gitmezsek olmuyor. Bilet fiyatı 500 lira olsa da gitmek zorundayız. Vatandaş olarak fiyatların ucuzlamasını istiyoruz. (Ucuzlarsa daha sık gidip gelebilir misiniz?) Tabi. Senede 4 kere gidiyorsak, ucuz olursa 10 kere gideriz.”
"‘Etkilemez’ diyen insan yalan söylüyordur"
İsmini vermek istemeyen bir yolcu: Ben Niğde’ye gideceğim, 160 lira bilet parası ödedim. 2 sene önce 80 lira civarındaydı. (Bu fiyatlarla eski sıklıkta seyahat edebilecek misiniz?) Vallahi biraz zor. (Bütçenizi etkiler mi bu fiyatlar?) Etkiler. ‘Etkilemez’ diyen insan yalan söylüyordur.
Editor : Esha Haber
