Emtia piyasasında merkez bankalarının sıkı para politikaları ve resesyon endişeleri nedeniyle haftalardır yaşanan düşüş eğilimi devam ederken, geçen hafta buğdayın fiyatı 4 ayın, mısır ve soya fasulyesinin fiyatı da 5 ayın en düşük seviyesini gördü.
Geçen hafta küresel çapta açıklanan birçok makroekonomik veri ekonomik aktivitede yavaşlamaya işaret ederken, önemli merkez bankaları yetkililerinin agresif para politikalarını sürdüreceğine ilişkin yönlendirmeleri de yatırımcıların risk iştahını olumsuz etkiledi. Buna ek olarak para piyasalarındaki fiyatlamalarında, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) temmuz toplantısında 75 baz puanlık faiz artışı ihtimali yüzde 84'e gerilese de güçlü kalmaya devam ediyor. Bankanın eylül toplantısında ise yüzde 73 ihtimalle 50 baz puanlık bir faiz artırımı gerçekleştireceği öngörülüyor.
Bu gelişmelerle dünya genelinde güçlenen resesyon endişeleri dolar talebini destekledi ve dolar endeksi 105,1'le Aralık 2002'den bu yana en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirdi. Geçen hafta 1.784 dolarla Ocak 2022'den bu yana en düşük seviyi gören altının ons fiyatı ise düşüşünü üst üste üçüncü haftaya taşıdı ve yüzde 1,1 azalışla 1.808 dolara geriledi.
Geçen hafta 19,39 dolarla Temmuz 2020'den bu yana en düşük seviyeyi gören gümüşün fiyatı yüzde 6 ve platinin fiyatı yüzde 2,2 değer kaybederken, paladyumun fiyatı yüzde 4,5 yükseldi. Paladyumun pozitif ayrışmasında, Sibanye-Stillwater şirketinin Güney Afrika'daki madenlerini kapatacağına dair haberler ve Rusya'nın paladyum arzını sınırlayabileceği beklentileri etkili oldu.
ENERJİ FİYATLARI DALGALI SEYRETTİ
Geçen hafta enerji emtia fiyatlarında dalgalı bir seyir izlenirken, Brent petrol yüzde 1,9 değer kazandı, New York Ticaret borsasında işlem gören doğalgaz ise yüzde 7,9 geriledi.
G7 ülkelerinin Rus petrolüne yönelik yeni yaptırım taahhütlerinin küresel piyasalarda arz daralması endişelerine yol açması, petrol fiyatlarını destekledi. Libya'daki iki ana limandan petrol nakliyatının durdurulması ve Ekvator'da devam eden protestolar nedeniyle üretimin düşmesi arz endişelerini gündeme getirirken, bu gelişme de fiyatlardaki yükselişte etkili oldu.
Aynı şekilde, ABD Enerji Enformasyon İdaresince (EIA) açıklanan raporda beklenenden daha büyük bir depolama inşası olduğunun belirtilmesi arz fazlası endişelerini destekleyerek doğalgaz fiyatlarındaki düşüşü beraberinde getirdi.
Geçen hafta baz metallerde de sert satışlar yaşanırken, tezgah üstü piyasada 3,6251 dolarla Şubat 2021’den bu yana en düşük seviyeyi gören bakır haftayı yüzde 4,3 kayıpla tamamladı. Fiyatlar kurşunda yüzde 1,3, alüminyumda yüzde 0,8, nikelde yüzde 1,5, çinkoda yüzde 12,5 geriledi.
Bakırda, küresel ekonomik yavaşlamaya dair endişelerin artması sonrası değer kayıpları belirginleşirken, çinko fiyatlarında kısıtlı arz ve nikel fiyatlarında stoklardaki azalışın etkileri görüldü.
TARIM EMTİASINDA SATIŞ BASKISI SÜRÜYOR
Geçen hafta Chicago Ticaret Borsasında işlem gören buğdayın fiyatı 8,4050 dolarla 4 ayın en düşük seviyesini gördü. Aynı süreçte mısırın fiyatı 6,0425 dolarla ve soya fasulyesinin fiyatı 13,9125 dolarla 5 ayın en düşük seviyesine geriledi. Hafta kapanışında ise fiyatlar buğdayda yüzde 10,2, mısırda yüzde 9,9 ve soya fasulyesinde yüzde 2 kayıp yaşanırken, pirinç fiyatları yüzde 0,4 artış kaydetti.
Tarım emtia fiyatlarını etkileyen gelişmelere bakıldığında, Rus haber ajanslarının, Rusya'nın tahıl koridorunu açmak için Ukrayna'nın Yılan Adası'ndan askerlerini çektiğine dair haberlerin öne çıktığı görüldü. Bu gelişme arza yönelik endişeleri azaltarak buğday fiyatlarındaki düşüşü desteklerken, ABD'de kuraklık öngörülerinin zayıflaması ve yağışların artacağına yönelik tahminler de mısır fiyatlarındaki düşüşte etkili oldu.
Diğer emtia fiyatlarına bakıldığında; geçen hafta pamuk 91,20 dolarla 9 ayın, şeker 18,1 dolarla 3 ayın, kakao da 2.293 dolarla 1 yılın en düşük seviyesini gördü. Önceki haftaya göre pamuk yüzde 0,8, şeker yüzde 1,4 ve kakao yüzde 5,7 düşüş kaydederken, kahve ise haftayı yüzde 0,3 artışla tamamladı.
Vadeli İşlem ve Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen, faiz artırımlarının dolar endeksini yukarı çektiğini ve bunun da tüm emtia piyasalarında satış baskısına neden olduğunu söyledi.
ABD ve Avrupa'da hızlı ilerleyen buğday hasadının fiyatlar üzerinde etkili olmaya devam ettiğini belirten Ergezen, "Mısır da haftayı sert düşüşle tamamladı. Üretim tahminlerinde artış olması, Rusya-Ukrayna savaşının etkilerinin beklenildiği kadar kötü olmadığı algısı oluşturdu. Hem üretim tahminlerinde hem de stok tahminlerinde artış vardı. Merkez bankalarının enflasyona karşı faiz artırımlarına gitmesi de ekonomik büyümenin yavaşlayacağı endişelerini beraberinde getiriyor." dedi.
Ergezen, kahvedeki yükselişte ise dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya'da kahve hasadının ortalamaların altında seyretmesinin etkili olduğunu ifade ederek, ayrıca iş gücü piyasasındaki sorunlar nedeniyle hasat endişeleri yaşandığını sözlerine ekledi.