Pandemi sonrası normalleşme, arzdaki sıkışma ve son olarak Ukrayna-Rusya kriziyle had safhaya ulaşan küresel enerji enflasyonu, Asya ülkelerini kaosa sürükledi.
Sri Lanka'da insanlar bir depo benzin ya da motorin bulmak için kilometrelerce sıraya giriyor. Bangladeş'te dükkanlar enerji tasarrufu için akşam 8'de kapanıyor. Hindistan ve Pakistan'da, elektrik kesintileri okulları ve işyerlerini kapanmaya zorluyor.
Ayrıca bu ülkelerdeki insanlar, sıcaklıklar 100 derece Fahrenheit'i (37 santigrat derece) görmesine rağmen, ölümcül ısı dalgalarına karşı klima dahi kullanamıyor.
Bunlar, küresel enerji krizinin sert şekilde vurduğu Asya Pasifik bölgesinde yaşanan dikkat çekici sahnelerden sadece birkaçı.
BİR DEPO MOTORİN YA DA BENZİN BULAMIYORLAR! PETROL VE DOĞAL GAZ KRİZİ VURDU
Sri Lanka ve Pakistan'da kriz duygusu elle tutulur cinsten. Her iki ülke de, enerji tasarrufu amacıyla Uluslararası Para Fonu'yla (IMF) el ele vererek ve daha kısa çalışma düzeni getirerek, önlemler almaya zorlandı.
Sri Lanka'da, petrol ve doğal gaz krizinden sonra bir depo motorin ya da benzin bulamazken, Başbakan Ranil Wickremesinghe ülke ekonomisinin "tamamen çöktüğünü" resmen duyurdu.
Asya'da, Avustralya gibi nispeten zengin ülkelerde bile, tüketiciler çok daha yüksek enerji fiyatlarıyla karşı karşıya.
2022'nin ilk çeyreğinde elektrik fiyatları geçen yıla göre %141 arttı. Hanelerden kullanımı azaltmaları isteniyor ve 15 Haziran'da - ilk kez - Avustralya hükümeti fiyatları düşürmek, enerji tedarik zinciri üzerindeki baskıyı hafifletmek ve elektrik kesintilerini önlemek amacıyla ulusal elektrik piyasasını süresiz olarak askıya aldı.
Ancak, enerji talebinin son zamanlarda rekor seviyelere ulaştığı Hindistan deneyimi, bunun neden bölgesel değil de küresel bir kriz olduğunu en açık şekilde gösteriyor.
Rekor sıcaklıklar arasında yaygın kesintiler yaşayan, dünyanın en büyük üçüncü karbon yayıcısı, 28 Mayıs'ta devlet tarafından işletilen Coal India'nın 2015'ten bu yana ilk kez kömür ithal edeceğini duyurdu.
SORUNA NEDEN OLAN NEDİR?
Bu ülkelerin her biri benzersiz bir dizi koşulla karşı karşıya olsa da, hepsi de koronavirüs pandemisinin ve Rusya'nın Ukrayna'daki savaşının ikiz etkisinden etkilendi. Bu nedenler tedarik hatları ve bölgesel güvenlik hakkında daha önce makul varsayımları tersine çeviren öngörülemeyen iki olay olarak kabul ediliyor. Süreç, ekonomik planlama dünyasını kaosa sürükledi.
Uzmanlar, sorunun temelinde arz ve talep arasındaki artan uyumsuzlukta yattığını da söylüyor.
Geçtiğimiz birkaç yıl içinde pandemi, enerji talebini alışılmadık şekilde düşürdü. Karantinalar ve diğer kısıtlamalar işçileri evde, arabaları yoldan ve gemileri limanlarda mahsur bıraktığı için küresel elektrik tüketimi 2020'nin ilk çeyreğinde %3'ten fazla düştü.
Ancak şimdi, ülkeler pandemiyi arkalarında bırakmaya başladıkça, yakıt talebi hızla artıyor. Ani rekabet kömür, petrol ve gaz fiyatlarını rekor seviyelere itiyor.
Bu eğilimi hızlandıran diğer şey ise, dünyanın üçüncü büyük petrol üreticisi ve ikinci en büyük ham petrol ihracatçısı olan Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesidir.
Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin birçoğunun Rus petrol ve gazını onaylamasıyla birlikte, birçok ülke alternatif kaynaklar bulmak için çabalıyor ve sınırlı tedarik için rekabeti daha da kızdırıyor.