Ege'de tsunami tehlikesi var mı? Uzmanlardan peş peşe açıklama! 'İki kent tehdit altında'
GALERÄ°NÄ°N DEVAMI
Ocak itibarıyla yoğunlaşan sismik hareketlilik sonucunda bölgede bugüne kadar yüzlerce deprem oldu. ">
yaklaşık 25 kilometre kuzeydoğusunda yoğunlaşan, derinlikleri 5 ile 25 kilometre arasında değişen depremler, tedirginliğe neden oldu. Deprem fırtınasıyla ilgili Ege sahilleri için tsunami tehlikesi de gündeme geldi.">
Naci Görür, meydana gelen depremler hakkında Aydın ve Muğla'nın kıyı kesimlerinde yaşayanlara uyarılarda bulunarak tsunami riskine dikkat çekti. ">
daha önceden sıklaÅŸabileceÄŸini öngördüğünü söyleyen Görür, "Ben ilk twit attğım zaman Santorini’de depremler baÅŸlamıştı. Bu depremlerin daha sıklaÅŸacağını, sıklaÅŸabileceÄŸini öngördüm. DüşünmediÄŸimiz ÅŸekilde geliÅŸirse Türkiye’nin Ege kıyılarının zarar görebileceÄŸi konusunda da halkı uyardım. Halen de bu uyarıyı yapıyorum. Santorini’de olan depremler daha büyük bir depreme neden olur ve Türkiye kıyılarına yakınlaşırsa hem tsunami hem de güney alanlarımızda özellikle Aydın ile MuÄŸla arasında belli ölçüde yıkıma neden olabilir. Bu bakımdan yerel yönetimlerin, merkezi yönetimin dikkatli olması gerektiÄŸini söylüyorum" dedi.">
‘BU DEPREMLERÄ°N OLUÅž MEKANÄ°ZMASI TEKTONÄ°K NEDEN’Depremlerin oluÅŸumunu anlatan Prof. Dr. Görür, "Åžimdi bu depremlerin oluÅŸ mekanizması, Afrika levhasının Anadolu levhasının altına dalıp tüketilmesi ile olur. Afrika levhası Anadolu levhasının altına Helen - Kıbrıs yayı boyunca dalıp, tüketiliyor. Helen - Kıbrıs yayı bir dalma-batma zonu. Dolayısıyla Afrika levhası da Anadolu levhasının altına bu dalma-batma zonu nedeniyle dalıp, tüketiliyor. Bu dalma-batma üstteki levha olan Anadolu levhasında kuzey güney yönünde önemli ölçüde bir gerilmeye neden oluyor. Bunun sonucunda orada normal faylar meydana geliyor. Bu arada bizim Kuzey Anadolu Fayı'nın Marmara bölgesindeki Güney kolu bu bölgeye kadar uzanıyor. Belli ölçüde iliÅŸkisi var. Dolayısıyla bu bölgede depremler volkanizmanın dışında, tektonik nedenlerle meydana geliyor. Volkanizmanın da belli bir etkisi olabilir. Volkanizmanın yalnız başına bu depremleri ürettiÄŸini ben zannetmiyorum.
">
'AYDIN Ä°LE MUÄžLA ARASINDAKÄ° KIYILARIMIZ TEHLÄ°KEYE GÄ°REBÄ°LÄ°R'Bölgedeki fay hatlarını açıklayan Prof. Dr. Naci Görür, "Bu bölgede 3 mekanizma var. DoÄŸrultu atımlı bir fayzonu, Afrika levhasının dalması sonucu oluÅŸan kuzey güney gerilmesine baÄŸlı bir normal atımlı fayzonu ve üçüncüsü de volkanizma. Bazı insanlar volkanizmanın bu depremlere neden olduÄŸunu sanıyor. Bizim hem Yunan meslektaÅŸlarımızda temasımız sonucu hem bizim düşüncemiz, burada Afrika levhasının dalıp, batması sonucu Ege’de meydana gelen gerilmeye baÄŸlı olarak meydana gelen depremlerin kökeni veya bugün oluÅŸ nedeni tektonik neden. O nedenle, 'Faylı nedenler' diyoruz. Bunlar daha çok eÄŸim atımlı fayların doÄŸrultu atımlı faylarla etkileÅŸimi sonucu bu depremler meydana geliyor. EÄŸer Türkiye sınırlarına doÄŸru normal atımlı bir fay geliÅŸimi, yırtılması olursa Aydın ile MuÄŸla arasındaki kıyılarımız tehdit altına girebilir. Tsunami olabilir. Belli ölçüde yıkım olabilir. Onun için biraz dikkatli olmak gerekir" ÅŸeklinde konuÅŸtu.
">
'BU DEPREM FIRTINASI 5 - 10 GÜN İÇERİSİNDE AZALIP YOK OLACAKTIR'Deprem fırtınasının bir süre sonra sona ereceğini söyleyen Prof. Dr. Görür, "Belki de hiçbir şey olmayacak. Afet boyutunda bir hareket olmayacak. Bu deprem fırtınası 5 - 10 gün içerisinde azalıp yok olacaktır. Çünkü deprem fırtınalarının böyle bir özelliği de var. Genellikle büyük bir yıkıma neden olmadan, büyük bir depreme neden olmadan, gerekli hareketleri son buldurabiliyor. Sık sık olması o gerilmenin devam ettiğini, etkin olduğunu gösteriyor. Hiç azalan bir şey yok. Aksine gittikçe çoğalıyor. Gittikçe gelişip, büyük faylar oluşturacak, deprem oluşturacak evreye gelirse, o zaman daha zararlı olabilir. Türkiye'yi de etkileyebilir. Ama aksi halde bugün dalma-batma hareketine bağlı olarak lokal bir bölgede kırılma, gerilme, normal faylanma ve belli ölçüde volkanik faaliyetler sonucu bugünkü depremler oluşuyor. Büyük bir deprem oluşturması için daha fazla yırtılmanın, kırılmanın olması lazım" ifadelerini kullandı.
">
‘YUNANLILAR DEPREME KARÅžI GEREKLÄ° ÖNLEMLERÄ° ALDILAR’Yunanistan'ın depremlerin baÅŸlangıcından itibaren aldığı önlemleri de deÄŸerlendiren Prof. Dr. Görür, "Ben Yunanlıların çok ders verir nitelikte bir hareket yaptığını düşünüyorum. Bu iÅŸi önemsediler ve çevre adaları boÅŸalttılar. Oraya gerekli aletleri koydular. Yardım ekiplerini çağırdılar. Ölçüm ekiplerini getirdiler. Gerçekten gerekli önlemleri aldılar. Daha büyük bir deprem olsa bile insanların can kaybının olmayacağı kesin. Bence doÄŸru, yapılması gereken bir iÅŸi yaptılar. Umarım bu hepimize ders olur. Biz güney kıyılarımızda, Aydın’dan MuÄŸla’ya kadar Santori’ni Adasında olan depremselliÄŸe baÄŸlı olarak bir takım önlemler alıp almadığımızı ben bilmiyorum" dedi.
">
'GEÇMİŞTE 8.5 BÜYÜKLÜĞÜNE VARAN MEGA DEPREMLER OLMUŞ'">
Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Ege Denizi'nde Santorini Adası çevresinde 28 Ocak'tan bu yana yoğunlaşan deprem fırtınasıyla ilgili değerlendirmede bulundu.">
başkenti Atina'dan başlayarak Milos, Santorini, Nysiros adalarını içine alacak şekilde bir yay geometrisi sunup, Türkiye karası üzerindeki Kula volkanlarına kadar uzanıyor. Bu yay şekilli jeolojik ortama Güney Ege Volkanik Ada Yayı ismi veriliyor. Bu volkanik ada yayının özelliği, günümüzde diri- aktif olması. Ada yayının içindeki volkanik adaların önemli bir bölümü son 10 bin yılda birkaç kez patlamış, püskürmüş ardından tsunamiye, depremlere, can ve mal kaybına neden olmuş. Bu volkanik faaliyet biter mi. Bunun yanıtı büyük resimde saklı. Ada yayının güneyinde Girit. Girit'in güneyinde Afrika ile Ege-Anadolu levhasının jeolojik sınırını oluşturan devasa bir fay bulunuyor. Arnavutluk'tan güneydoğuya doğru ilerleyip bir yay geometrisi sunacak şekilde Yunanistan güneyinden ve Girit Adası güneyinden geçtikten sonra kuzeydoğuya doğru kavis çizerek Rodos Adası güneyinde Pliny-Strabo transform fayı ile birleşir. Bu fay üzerinde, geçmişte 8.5 büyüklüğüne varan mega depremler olmuş" dedi.">
'7.5 BÜYÜKLÜĞÜNE VARAN DEPREMLERİ DE TETİKLEYEBİLİR'">
yapılan jeofizik çalışmaların Santorini ve hemen kuzeydoğusundaki Amorgos-Kolombo deniz altında yer alan volkandaki magma faaliyetinin 2,8 kilometre derinliğe kadar yükseldiğini ortaya koyduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Sözbilir, "Bu alandaki kırık ve çatlak oluşumu yanı sıra diri faylar boyunca hidrotermal- jeotermal akışkanların sisteme katıldığını göstermektedir. Denizaltında devam eden bu tektono-magmatik faaliyetlerin belirli bir zaman sonra kırık ve çatlaklar boyunca yeryüzüne ulaşması ve volkanik bir faaliyete dönüşme ihtimali vardır. Tabii bu faaliyet geçmişte olduğu gibi, 7.5'e varan depremleri de tetikleyebilir" diye konuştu.">
'TÃœRKÄ°YE’NÄ°N GÃœNEYBATI KIYILARINDA TSUNAMÄ° YAÅžANDIÄžINA DAÄ°R KAYITLAR VAR'">
yılında volkanik püskürmeler olmuÅŸ ve bu volkanik faaliyetler nedeniyle Yunan adalarında tsunami gerçekleÅŸmiÅŸ, can ve mal kaybı yaÅŸanmış. Özellikle, Türkiye’nin güneybatı kıyılarında -KuÅŸadası-Bodrum-Datça- ise, tsunami yaÅŸandığına dair kayıtlar var. MÖ-1600’lü yıllarında Santorini Adası'nda gerçekleÅŸen volkanik faaliyetin külleri, Datça, Bodrum, Söke gibi kıyı bölgelerimizdeki genç birimler içinde saptanmış durumda. Bu da böyle bir patlama olması durumunda volkan küllerinin Ege kıyılarına kadar ulaÅŸabileceÄŸi öngörülebilir. Böyle bir durumda vatandaÅŸlar, AFAD gibi kurumların vereceÄŸi bilgiler web sayfalarında yer alan yanardaÄŸ önlemleri konusunda bilgi sahibi olabilirler" ifadelerini kullandı.">
UYGULAMAYI TELEFONLARA YÜKLEYİN ÇAĞRISI">
kuzeyinde 1956 yılında 7.5 büyüklüğünde bir deprem olduğu ve 13 dakika sonra 7 büyüklüğünde artçı bir şok yaşandığının bilindiğini söyleyen Prof. Dr. Sözbilir, "Bu depremler sonrasında Ege kıyılarımızda 1-2 metreye varan tsunamiden bahsedilmektedir. Böyle bir olayın gerçekleşmesi durumunda, ciddi bir problem yaşanacağını düşünmüyorum. Zira bu deprem modellenmiş durumda. Santorini civarında 7 büyüklüğünü aşan bir deprem olduğu anda AFAD ve ilgili diğer sismoloji istasyonlarına bağlı sismometreler birkaç saniye içinde depremi algılıyor. AFAD sistemi, otomatik çözümleyerek verileri tüm dünyaya açıyor. Eğer tsunami tehlikesi varsa, AFAD uygulaması içeren tüm akıllı telefonlara mesaj gelmektedir. Bu mesajdan yaklaşık 20-30 dakika sonra tsunami kıyılarımıza ulaşabilir. Bu süre içinde deniz kıyısından 4-5 kilometre karaya doğru ilerlediğimizde herhangi bir can kaybı yaşanmayacaktır. Belki kıyıdaki bazı binaları deniz suyu basacak daha sonra geri gidecektir. Bu nedenle AFAD, Valilik gibi resmi makamların web sitesinin sürekli kontrol edilmesi ve AFAD uygulamasının tüm akıllı telefonlara yüklenmesi önem arz etmektedir" dedi. ">Ege Denizi'nde 28 Ocak itibarıyla yoğunlaşan sismik hareketlilik sonucunda bölgedeki deprem sayısı 600'ü geçti. Yunanistan'ın Santorini Adası'nın yaklaşık 25 kilometre kuzeydoğusunda yoğunlaşan, derinlikleri 5 ile 25 kilometre arasında değişen ve uzmanlar tarafından volkanik nedenlerden kaynaklandığı belirtilen depremler Türkiye'de de hissedilip tedirginliğe neden oldu.
TÜBA Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, Santorini Adası'ndaki volkanın patlaması tsunami ve depreme yol açar açıklamaları olduğunu hatırlatıp, "Doğrudur ancak bunlar lokal olarak etkiler. Asıl büyük olay, kuraklık yaratması. Volkan patlamaları olağanüstü kuraklığa neden olur.
2 kent için tsumani uyarısı: 'Tehdit altına girebilir'
Dünyada 120 civarında aktif volkan olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Yaşar, "Bazı volkanlar çok büyüktür. Büyük volkanlar patladığı zaman büyük bir kuraklığa neden olur. 1991 yılında Filipinler'deki Pinatubo Yanardağı patladı. Son 130 yılın en büyük patlamasıydı. Hava sıcaklığı bir anda 0,5 derece düştü ve barajlarımız boşaldı. Türkiye olarak ilk kez Bulgaristan'dan elektrik satın aldık. ABD ve Avrupa, su tasarrufu yönünde önlemler aldı" diye konuştu.
Santorini Adası nerede
'KURAKLIK EKONOMİK KRİZ, AÇLIK VE SAVAŞLAR DEMEKTİR'
Santorini Adası'ndaki volkanın Pinatubo'dan 15 kat büyük olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Doğan Yaşar, şöyle devam etti:
"Batık kent Atlantis'in olduğu yer, Santorini Adası. Buradaki volkan yaklaşık milattan önce 1600'lü yıllarda patlamadan önce ada ticaret merkeziydi. Gerek Karadeniz'den Rusya'dan gerek Mısır ve Akdeniz'den gelen gemiler mallarını orada boşaltıyordu. O dönemin en zengin kentiydi.
Tüm para ve ticaret orada dönüyordu. Volkan patlamasından sonra adanın 3'te 1'i sulara gömüldü. Gelen bazı gemiler adayı bulamadı. Sonradan ada batık kent Atlantis'e evrildi. Son 10 bin yılda, Tambora Yanardağı'ndan sonra patlayan en büyük volkan Santorini'dir. Müthiş bir kuraklığa neden olur. Kuraklık ekonomik kriz, açlık ve savaşlar demektir"
1925'te Santorini Adası'ndaki patlama görüntüleri yeniden gündem oldu
'VOLKAN PATLAMASI DURUMUNDA 3-4 SENE YAÄžIÅž AZLIÄžI OLACAK'
Tüm dünyada yer altı suları ciddi bir konu olduğunun altını çizen Prof. Dr. Yaşar, "Kaçak kuyu açamazsınız. 2023 yılında İspanya'da 256 kaçak kuyu açıldı. Kaçak kuyuları açanlar, cezaevine girdi.
[Santorini Adasında korkulu bekleyiş... Kolumbo volkanı patlarsa hangi etkileri olacak Prof. Dr. Doğan Yaşar asıl büyük tehlike konusunda uyardı]
Yer altı suları çok değerli. Volkan patlaması durumunda 3-4 sene yağış azlığı olacak. O zaman su ihtiyacı yer altı sularından karşılanacaktır.
İşte bu nedenle yer altı sularına dokunmamak gerekiyor. Hep 2-3 yıllık bir rezerv saklanması gerekiyor. Maalesef biz bunu yapmıyoruz. Türkiye'de 550 bin kuyu olduğu tahmin ediliyor. Bunun 120 bini ise kaçak" dedi.
Editor : Eshahaber